हेटौंडा । बागमती प्रदेशला मुख्यलोन्पो बहादुरसिंह लामासे ह्युल्बाला सहज सेवातेन प्रत्याभूति ताबा लासि बजेट गेताङ स्होतोला बिसि पाङ्बा मुला । थेसे ह्युल्बाला ल्हेबा वितृष्णादा क्लेबारि सरकारसे नीति गेताङ थेन बजेट ग्याम प्रभावकारी गे लातोबा चुनौती मुला बिसि पाङ्जि ।

लानिरे प्रदेशला ह्रि थेन वातावरण मन्त्रालयला योजना तर्जुमा गोष्ठीदा सम्बोधन लाबान मुख्यलोन्पो लामासे ह्युल्बाला हित थेन भुगोल अनुकूल योजना स्होसि ङ्हाच्छा वाङ्तोबा पाङ्जि । ह्रि थुमला ल्होलो नुरदा उत्पादन थेन न्होरछाबारि थुइसि ङ्हाच्छा वाङ्तोबा तामरि बाङ पिन्जि ।

‘ह्युल्बा लाभान्ति ताबा ओसेम ह्रि थेन वातावरण ख्युछ्र्या ताबा लासि योजना स्होसि ङ्हाच्छा वाङ्तोला । ह्रि थुमला ख्युछ्र्या थेन डिछ्याबा सन्तुलन तोसोग्याम ङ्हाच्छा बोर्तोला’ थेसे पाङ्जि, ‘ह्रि वानला ज्याबा डिछ्याबा दातेला आवश्यकता हिन्ना । आयात निरुत्साहित लाबारि टुबा ह्रि डिछ्याबाला नीति किन्तोला । गेतिबा नीति गेताङ बासि पूँजीगत खर्चला ल्हेना लातोला । उत्पादन, पर्यटन, ल्हुइथाङ, ग्युइसेर ह्राङ्बा थुमतेन थुइसि ह्रिला गेताङजुगु ङ्हाच्छा बोर्तोला ।’

थेला आन्सार ह्राङ्ला ह्युलला सिङ प्रयोगदा ल्हेना लाबारि नीतिगत सुधार लातोला । नेपालरि उत्पादन ताबा सिङ्ला ल्हागतिबा साइ च्याङ्ना लासि सुलभ लिरि ह्युल्बाला पहुँचरि दोना लाबारि जरुरी मुबा थेसे पाङ्जि ।

प्रदेशला आयस्रोत ल्हेना लाबा लासि गेताङकादे स्होतोबारि थेसे बाङ पिन्जि । सरकारला स्रोत च्याङ्ना मुबासे बजेट सिलिङ च्याङ्ना पुइबा बिसि आलोचना ताचिबा थेला सेमताम मुबा । बजेट सिलिङरि ल्हानान सुधार लाबा लासि प्रदेश सरकारला स्रोत डिछ्याबारि मन्त्रालयकादे ङ्हाच्छा वाङ्तोबा थेला सेमताम मुबा ।

थेसे कार्यान्वयन ताबा तोसोला प्रभावकारी योजना स्होतोबा तामदा बाङ पिन्जि । प्रचारमुखी बिमा नोन ह्युल्बाला न्होरछाबारि थुइबा लासि गेताङकादे तयारी बजेट विनियोजन लातोबा थेला सेमताम मुबा ।

निश्चित गेताङ तयार लासि दुइ न्हाङरिन जिन्बा लासि गेताङकादे ङ्हाच्छा बोर्बारि मन्त्रालयकादेदा थेसे निर्देशन पिन्जि ।

(छिगला अर्थः लानिरे– सोमबार, ह्रि– बन, नुर– विषय, न्होरछाबा– आयआर्जन, ख्युछ्र्या– संरक्षण, डिछ्याबा– व्यवस्थापन, वान– जंगल, टुबा– दीगो, गेतिबा– उपयुक्त, ल्हुइथाङ– स्वास्थ्य, ग्युइसेर– शिक्षा, सेमताम– भनाई)