खाङ्बा लाला दुइरि स्ह्योरि दोङ्ला बाकादेग्याम स्हिल्बा प्रुलप्रुल ताइचिबा मुबा ।

इर्से उर्से गाङ्कादेरि क्यार खासु डान्डुन मुबा स्ह्योला दिनिला स्हेर फिरकेप खाबारि आखाम्ना बोल्चिबा म्राङ्मुबा । कप ङ्हि सोम चिया थुङ्साइ ङान्ना ल्हुइरि डोइ आखानि । मकवानपुरला गोरगि तामाङ नाम्सारि सुनमाया ह्रोतेन ङा कोर्सिकेन ब्राचिजि । तामाङकादेला गोरगि रुङ्बा नाम्सा सेम फुर ताङ्मुबा ङानि ङ्हिला ।

ङ्यासेला दोपोपो ताजि, म्हि ङोआसेला ह्राङ ताजि । सुनमाया थेन ङा दिमरि दोगोसि कान चाजि । चुलिच्छा सुनमायादा तिलाइ ताम ङ्योइबा सेम ताजि । थे बिसाम डोबारि ओङ्बाइगेन मुबा ।

‘ङादा चु नाम्सालाफिरि तिलाइ ताम पाङ्गोले’ ङाला तामसे थेला लिरि पोबाला संकेत उन्जि ।

‘खाइ तिगा ताम पाङ्से ह्राङ्दा... ! चुरि ङ्हाच्छा गोरगि फ्युक्पो ज्यार्दि मुबा । बेनान तामाङकादे थेलान गे लासि या सुङ थुइबा लामुबा । ङानि जत्तुकु मुबा दुइरि ङाला आपा आमा नोन थेलान गे लासि ङान्दा छार्ना लाबा हिन्न । चु नाम्सारि तामाङकादेला ल्हानान स्हु (दुःख)ला राप मुला ।’

थे ह्रोला तामसे ङा अचम्मा ताजि । ‘ह्याङला ह्युलरि थेह्राङ्बा ल्हानान ग्लारि तामुला तासाइ थेदा ह्याङ्से पोबारि खाम्दोला’ ङाइ थेलान ताम थुइबारि म्हाइजि ।

‘लु पाङो तिनि एसे चु ताम आपङ्दे दोना ङा म्हेर्नोन आम्हेर’ ङाइ घुर्कि ओन्जि थेदा ।

‘ङानि जात्तुकु मुबा । चु नाम्सारि गोरगि ज्यार्जि... चु ताम दोलोन पाङ्जि ङाइ । ङाला आपा आमा स्ह्यो ङ्यासे थेलान गे लाबारि निमुबा । ङा दिला आले आङादा लोप्पाडोबा, चाबाथुङ्बा ल्हानान गाह्रो मुबा । आमा राम्हेदा छे थाबा बेनान गे लामुबा । तिरेकुनु आमा क्रासि क्रासि दिमरि खाजि । ङाइ आमादा ङ्योइजि– आमा ह्राङ्दा खाल्से तिल लाजि ? दारेम ङानिनोन ग्रेन तासिजिन्जि । एदा क्राना लाबादा क्राना आलादे आख्ला । ङाइ बोमोसे तिलाइ आम्राङ्नि ।’

‘आहिन जामे ङादा तिलाइ ताबा आरे । ए कुटिसि टिउ । ह्राङ्ला जाँचला तयारि लाउ ।’ आमासे पाङ्जि ।

‘आहिन आमा दारेम ङाइनोन ल्हानान ताम गोबारि खाम्ला । ङादा थाह मुला एला सेमन्हाङरि मेला बोन लुङ्सि टिमुला । चुदा आसाइनि विसाम खजिबाइ दुइरि दिबारि खाम्ला ।’

ङाला ताम थेसि आमासे बेनान ताम आलुना पाङ्जि, ‘ए ग्रेम दोसि जिम्जिम ! ङाइ तिनि जेक्खेन थाहा याङ्जि । ङ्यान्गो जामे तिनि स्ह्योरि एला एस.एल.सि. ला लागिरि जाक्कि न्होर ह्रिमुबा । ङाला यारि चुङ्सि । एदा कादे न्होर तोला पिन्ना बिबान ङाथोरि आज्याबा गे लाजि । न्होर नोन आपिन्जि । खलाइदा पाङ्जि बिसाम एदान आज्याबा ताला बिबान तोजि थेसे ।’

आमा ङाला कुरि ख्लुब तासि क्राजि । ङादा ल्हानान बोमो रेजि । दात्तेन निसि थेदा साइगे म्हान्जि । ङाइ दारेम चु ह्युलबादा पोनोन तोला सेम सेमरिन अठोट लाजि ।

ङाइ एस.एल.सि. पिन्सि गिक्छा श्रेणीरि पास ताजि । आपा आमा ल्हानान ताङ्जि । उच्च ग्युइसेर (शिक्षा) डोबारि न्होर आरेबा । ङा दारेम याम्बुरि डोबारि निबारि तयार ताजि । न्हाङ्गारदाङसे दोसिन थे ज्यार्दिला दिमरि न्होर पाङ्बारि निजि । ङादा म्राङ्सि थे ज्युम नेजि ।

‘तिनिमि जामेनोन दोगाजिम ।’ ङादा थेला लि च्यासि थो स्वागे ँहान्जि । तिला लासे ङानिदा न्होर तोबा मुबा । आमासे सुङ्जि,  ‘च्यागो म्हेमे ! दारेम याम्बुरि डोबारि पुइदोजि । चुसे एस.एल.सि. पास लाजि । जागि न्होर पिन्तोजि । ङानि खेप्पा खुइसे ह्राङ्ला छे फाला म्हाले ।’

थेसे ङेबान पाङ्जि, ‘ओहो ! ङाइ तिनिदोना चु ग्लारि तामाङ डोबाम म्राङ्बा आरेबा झन तामाङला जामेसे एस.एल.सि. पास लाबा रो !’ बिसि हाहाहा ङेजि ।

ङा कुटिसिन टिजि । रेच्छागि लिच्छा ङादा थेसे दिम न्हाङरि ओइजि । ङा सुइसुइ निजि । थेसे म्राप डुङ्जि ।

‘च्यागो माइ ! एदा डोबारि कादे न्होर तोला ? ङाइ पिन्ना तासाइ ङाइ बिबा गोरगि ताम ङ्यान्तोला ।’ ङाला ङामरि टिबान पाङ्जि ।

‘तिला ताम खाह्रङ्बा ?’ ताम ङा डोङ रेजि ।

दोसिन थेसे ङेसि पाङ्जि, ‘एला लि स्ह्याल म्राङ्सि ङाइ ल्हानान सेम नाबारि आखाम्नि । तिनिला म्हुन तिरे ङातेन टिउ । ओम न्हाङ्गार न्होर बोर्सि निउ ।’

थेला ताम थेसि बोमोसे छोनछोन दार्सिकेन ङाइ पाङ्जि, ‘च्यागो ! एसे ङादा थेराङ्बा ताम म्लेसि सुत्तान आपङो । ए ह्राङ्बा पापीदा दारेम चु ह्युलरि सोबा तिलाइ अर्थ आरे ।’

‘तिल्दा थेह्राङ पाङ्बा ! खाउ ङातेन’ बिबान थेसे ङाला या छेङ्बारि म्हाइजि ।

ङाइ थेदा प्लिङ निना हुइसि पिन्जि । ‘एसे ङादा तिलाइ लाबारि म्हाइजि बिसाम एदा कानुनसे ख्लासेला आरे थाह मुला ? एसे कादे नानाआङा, आमाकादे क्राना लाबा मुला । थेनिकादेला मिख्लिसे दारेम एदा क्रोला । ङ्यानो ङा गोरगि लोप्पाडोबा तामाङला जामेकोला हिन्ना । तिनि दोना एसे चु नाम्साला नानाआङाकादेदा शोषण लाजि । ङादा थाहा मुला । ङ्यानो दारेम थेला हिसाब किताब तिनि एतेन छ्याम आकिन्दे आख्ला ।’ चोदे बिसि ङाइ थेला खारेरि छेङ्जि ।

दिम न्हाङ्ला माजिङ्बा (हल्लाखल्ला) थेसि नाम्साबाकादे ह्रापह्रुप ताजि । ङाइ म्राप ठोङ्जि । थेदा डुइसि नाम्साबाकादेला गुङरि बोर्सि थान्जि ।

‘दारेम चु पापीदा ह्राङ्निसे सजाय लाउ ।’ ङाइ ग्रेन काइरि क्रिङ्जि ।

ङा क्रिङ्बा थेसि थेसे नोन क्रिङ्बान पाङ्जि, ‘ङादा तिनिदोना खाजिबाइ तामाङसे लिगाइ लाखाम्बा आरे । चुसे ङादा साइगे लाजि । चुदा ङाइ ख्लासेला आरे । चुदा ङाइ लिखन्डि ताना लाला ।’

थेनोन दुइरि ङाइ आमाला यारि मुबा हाङ्सुसे थेला सुङरि छेक्सि पिन्जि । लिग्याम का ताइजि । थे सारि प्लिङ निजि ।

थेनोन दुइरि म्रिङ्कोलाकादे डिक्सि क्वान स्युसि युङ्बान युङ्बासे छेक्सि छेक्सि साइजि ।

थे लिच्छा क्योङ्लान लिरि ताङ्बा दिनि फेजि ङानिला नाम्सारि ।

ङाला सहासदा म्राङ्सि ङादा डोबारि बेनासेन ह्रो लाजि । खालाइसे रा चुङ्जि । खालाइसे नागा चुङ्जि । ङाला सेम ल्हानान ताङ्मुबा थे दुइरि ।

सुनमाया ह्रोला तामकादेमि ङाइ म्हाङरिन ब्रिसिन टिजिम कापीला पानाकादेरि । 

काभ्रे  
छिगला अर्थः स्हु– दुःख, माजिङ्बा– हल्लाखल्ला,