(रापब्रिखेन सानु लामा भारतला चर्चित रापब्रिखेन हिन्ना । थेला ‘मृगतृष्णा’ राप पोपसे साहित्य अकादामी पुरस्कार याङ्बा मुबा । थेला राप पोपजुगु ‘कथा सम्पद्, मृगतृष्ण, सूर्यको तेस्रो किरण, सानु लामाका सानो कथाहरु’ मुला । थेसे बुद्ध सम्बन्धी छ्योइ नोन दोःबा मुला – दोःबा : यकिना अगाध)
क्वान्बा क्वान छुइसिमाम पुकुलुक्क ताबा, बामरि खेबा बोक्टो झोलारि डिक्ना लासि पट्याप लाबा कम्बल, धुसा थेन गादा ङ्हिलोन च्योसि, झोलाला गुङ्थामा छोदासे ख्वाइ खिसि, फुर्वासे भारला ख्रिनरि च्याबो लालटिन – ओमसेम, म्राप जाकि छेपलासि थे गुला छाता तेजि ओम गि ङ्हि ताङ म्हन्ज्या युसि दोलोन तयार लाबा छाइला टोकरीला छ्याम मुतेबा सामान ज्याना लासि ख्राङ्गारि बासि थान्जि । तिगाइ म्हाबा ह्राङ्बा, तिगाइ म्लेबा ह्राङ्बा थेला शुन्य मिसे, क्रागे लाबा लि थोसि, थे सामानकादे च्यासि चिजि ।
थेला सेम थेरि आरेमुबा । सिजिन्बा मुबा ।
म्हे छासिमाम खाबा पोक्ची–आमासे फिला गह्राग्याम फुर्बादान चेगाइला मिसे च्याचिबा मुबा ।
थोम्ना थोम्नाम फुर्बा छ्योङ्सिकेन दिमन्हाङरि वाङ्जि ओम ह्रेच्छाकरि थोन्सि सिकुवारि राप्जि, थेनोन क्रागे लाबा लि थोसि । दोसिन थे दिमन्हाङरि वाङ्जि ओम ल्हानान दुइरि जेक्खे दोसि ख्राङ्गारि राप्बारि दोजागि– थेनोन शुन्य मि थोसि ।
‘तिगा ताजि फुर्बा ?’ पोक्ची–आमासे तोरग्याम्से ङ्योइजि ।
फुर्बासे फिरितोर च्यासि पाङ्जि, ‘नाना, ङादाम गोमतीसे न्हाङग्याम ङ्योइबाह्राङ छोर्जि ।’
थे क्रागेन लाबा मुबा ।
‘थत्... ! खाराङ्बा तोसोला एमि ! बिजाबुमो ह्राङ ।’
पोक्ची–आमासे बिजि तासाइ थेनोन फुर्बाला स्हुसे ल्हानान मर्महात ताजि, ‘ह्रेमकोला तामाहेन्से सेम कोङ्ना लासि थान्तोला ।’
‘आहिन नाना, ङादाम ङ्योइबाह्राङ नोन छोर्जि’, फुर्बासे पाङ्जि । म्हे दाङ्बा सिर्कनादा यारि ओस्सोन क्लाङ्चिबा मुबा पोक्ची–आमा ।
‘क्रासि, क्रिङ्सि निबा म्हि दोसि खासेला आहिन । बरु, कोन्ज्योसोमला छ्योकु लाउ, गोमतीसे ग्यालाम याङ्गाइ । आसिना सोबा चु साजाम्बुलिङरि खाला मुला ले । ह्याङ क्योङ्नोन सिला । गोमती थेन एसे डिक्सिमाम दिमनाम स्होसि चाबा म्राङ्मा ङानि कादे ताङ्बा मुबा, म्रावाला जोडि ह्राङ्बा । दैवला खटनरि ह्याङ्ला तिगा ल्हागाब ताला ओम । नाम्सा ख्लासि तिगा ताला ? एला स्हु सेमला सेमरिन चिसेला मुला, गोमाला डान्बा एदा खानोन खासेला मुला । खान्दामान निसाइ नोन चु स्हु म्लेसेलाम आहिन ।’
फुर्बा गोल्छेसे ब्राइ लाजिन्बा मुबा । ब्राबाकेन गोल्छेसे पाङ्जि, ‘ङाइ नाम्सा ख्लाबा गोमतीदा म्लेबारि आहिन, नाना । ङादाम क्राबा जेक्खे सेम खाला । खानाङ ताला, ङाम गिक्खेन क्राचिला ।’
पोक्ची–आमासे थेजि व्हा आथेनि । थेसे च्यामा फुर्बा क्यार माने गाङ निबा ग्यालाम गाङ्सालला गुङरि दोजिन्बा मुबा ।
नाम्चीला ताङ्बा बुटमार नाम्सा मार मारदोना ब्लाक्पा मुला । नाम्साला गुङ्ला नोबा बुदुमरि याखारगि रमाइलो लाबा–दिम मुला । बुदुमदा नाम्साबाकादे ‘माने गाङ’ नोन बिबा लामुुला कारण थेफिरि ल्हानान मानेजुगु मुला । फुर्बा थेनोन माने गाङरि दोजि ओम लाबा दिमला सिम्बा सारि ब्लेक ख्यासि कोहोरेगि थेलान ङोन्छाङ रापचिबा ल्हानान मानेकादेदा च्याबारि चुजि । चु मानेकादे नोन ह्राङ्दा आउदिन चेगाइ खाबा ङेङ्गोरकादे सिमा नाम्साबाकादेसे स्होबा हिन्ना । ल्हाना ल्हानान चेगाइ लाबाकादेसे ख्लासि निबाकादेदा डान्सिमाम क्राबारि चु मानेकादे स्होजि ताला, ख्लासि निबासे नोन सोबा दुइला तेबान चेगाइ लाला ताला– फुर्बासे अड्कल लाजि । ल्हुइ मेफ्रा दोसाइ नोन आत्म मि आसि ले । थेह्राङ हिन्साम गोमतीसे नोन थेदा ल्हानान चेगाइ लाबाकेन मुसिम... !
गोमतीला माने स्होबा ग्ला तिल्मान फुर्बासे, ह्राङ्ला तोसोरि, हापजिन्मुबा । थेसेन थे ग्लारि या ङ्हि ङ्हितेला फेबा लासि सुर ब्लिरिन सिङ क्यासि छिङ्गाइ कासे फन्को सोम खिबा मुबा । ओम, गुङरि याखारगि युङ्बा क्याबा मुबा । दाते फुर्बासे थे सिङकादे ज्याना लासि क्यासिकेन गोमतीदा पाङ्जि, ‘गोमती... एसे बिबा ह्राङ्बा एला माने स्होपिन्ना । एसे थे थे ह्राङ्बा बिला आदेबा... गिक्खे ताजि दोसि । टुहोरोम मुबान... एला माने चुरिन स्होपिन्सेला मुला ।’
लाबा दिमला सिलिङरि कलाकारसे जेबा युङ्बारि, बुद्धसे ल्होलो ग्लारि, धर्म प्रचार लाचिबा आङ्सिजुगु स्होबा मुबा । माने थेन लाबादिमला ङामग्याम्सेन खानाङए याखारगि, खानाङए गोर ङ्हि टेको ल्हागाब लासि लासि कप्टेरो ख्रिनला नाली जाकि दिरि मोक्तानस्या मामला दिमदोना बोर्बा मुबा ओम थे नालीरि सातान सिम्बा थेन तारतारबा क्युइ ब्योङ्मुबा । लाबादिमला ङामरि क्युइला नालाफिरि स्यान्दो या नाङते ह्रेङ्बा ख्रिनला नाली पेरो ताजिबा मुबा । क्युइफुइबाजुगुसे क्युइ थुङम्याङ्गाइ बिसि मोक्तानस्या मामसे चु तुन्बा नाली थानपिन्बा हिन्ना । खाल्दा क्युइ फुइबा मुला थेसे चु धाराग्याम क्युइ थुङ्खाम्मुबा ।
फुर्बादा चु नालीसे ला ङ्हि ङ्हाच्छाला तिरेकुनुदा डान्ना लाजि...
जामाकुनु फुर्बा थेन गोमती ङ्हि नोन गोमतीला मायुङजा निबा मुबा । केनसे स्हेबा सोल्सि जेक्खे दोसि ब्राउ सुङ्बासे दोसि खामा ङ्यासेला झमक्क ताबा मुबा । हान्डो टुस्याल तासि खासिमाम लाबादिमरि ब्लाप्बा न्हामुबा ङ्हिसेन । थेकुनु ङ्ह्याला ह्यालह्याल्बा लानि फेबा मुबा । ल्हानान दुइ ब्लाप्बा न्हामाहेन्से गोमतीसे लानि म्हुन म्राङ्सि बिरह खासि मुसिम, ङ्योइबा मुबा, ‘ङा सिजि बिसाम चुह्राङ्बान माने स्होपिन्ना ?’
माने उन्बारि थिबा गोमतीला यादा चुङ्सि ह्राङ्ला पुइमुरि थान्बान फुर्बासे बिबा मुबा, ‘थत् ! खाराङ् बिबा ले । चुह्राङ्बा नोन बिला देला ?’
गोमती ज्युम ङेबा मुबा । फुर्बासे थे ङ्याम्बा या क्लाङ्सिकेन ल्हानान दुइलिच्छा ङ्योइबा मुबा, ‘याखारगि ताम ङ्योइला गोमा, पाङ्ला ?’
‘ङ्योइगो ले ।’
‘आहिन बिला ?’
‘ङ्योइगो बिजि झन् ?’
गोल्छेसे ‘दारे कादे ला मुला होइ ?’ बिसि फुर्बासे ङ्योइमा गोमतीसे ङेसिकेन, पेसिमाम पाङ्बा मुबा, ‘छ्या खाराङ्बा हिन्ना एमि । ङाइमि तिलागा ङ्योइला बिबाम... ।’
आउदिन ताङ्सिमाम ङेचिबा गोमतीला ङ्याम्बा ङ्याम्बा क्राला गुङ्ग्याम, फुर्बासे क्याम्साङ ब्लेरि च्याचिबा मुबा । ढकमक्क सार्बा सयपत्रीला म्हेन्दोलन फोलेकादे तोक तोक थान्बाह्राङ्बा थे ब्लेनाङ दार्जिलिङला बिजुली नाङ्साल लुङ्चिबा मुबा । रोङ नाम्साला जुरो ह्राङ्बा डोङरेसि ताइबा गाङसे जेक्खे दार्जिलिङला भोटेनाम्साला जाजाकि बोदा गाप्बा मुबा । ओम, फुर्बासे गोमतीदा च्यामा, थेए आले गाङरिक्यार ध्यानमग्न तासि च्याचिबा म्राङ्मुबा । लानि ह्याल ह्याल ल्हागतिबासे आले गाङ्ला धजाकादे नोन तारतारबा म्राङ्मुबा । थे गाङग्याम गोल्छेसे फाप्सिमाम ताइबा नाम्चीला रमाइलो ब्ले मार कोप्चे नाम्सा दोसिमाम छ्योल्बा मुबा । तोर डाक बंगालला ठ्वाङ्बा झ्यालग्याम न्हाङरि नाङ्सालला ह्याल म्राङ्मुबा । शायद, खालाइ फिरग्याप ह्युल्पासे बास किन्जिन– फुर्बासे अड्कल लाजि ।
फुर्बासे दाते नोन पुइमुरि थान्सि स्योमचिबा या गोमतीस छेङ्बारि म्हाइमा फुर्बासे अड्को ताबा मुबा– ‘ङ्हाच्छा पाङ्गो ओसे जेक्खे ।’
‘तिगा ?’
‘ङाइ ङ्योइबा ।’
ओम गोमासे सुङ ठ्वाङ्जि ङेतोला बिबा लोङ्बासे, फुर्बासे लेप्ना लापिन्बा ह्राङ्ला या छेङ्सि, थेनोन याला गोर ङ्ही जुम्बि उनपिन्ज ।
फुर्बा म्हि ग्रेन ग्रेन स्होबान बिजि, ‘ला ङ्हि !’ अचम्म म्हान्मा ङेबा ताआखाम्ना च्युप लाथान्बा ङ्हि नोन सुङफि जाजाकार दार्ना लाबान थोबो तोरमार ह्योङ्बान, गोमतीसे सुङ न्हाङरिन बिबा मुबा, ‘हिन्ना ।’
ल्हानान दुइ लाबादिमरि चिमाहेन्से गोमतीसे बिजि, ‘क्युइ फुइजि ।’ ओम रेसि नालारिक्यार निमा फुर्बासे रेसिमाम थेरिक्यार निबाकेन बिजि, ‘ओइमाला ह्राङ मोक्तानस्या माम गाप्सिकेन खाला होइ दोसि ।’
‘खाइमा ओइमा ?’ नालाला ङामरि दोसि गोमासे ङ्योइजि ।
‘ओइमान म्हाले, थेकुनु म्हाले । ह्याङ्ला ब्रेल्साङ ताबान आरेमुबा ले थेदुइरि ।’
‘हिन्ना होइ, देन्बान ।’
क्योलोगा गोमतीसे डान्जि । हिन्ना थेदुइरि थेन्ना ब्रेल्साङ ताबा आरेमुबा, तासाइ मुतेबा ङ्यासे लाबादिमरि ङ्हिनोन ह्रुप तामुबा । ह्रुप ताआम्याङ्बा दुइरि ङ्हितान म्हुन थाबारि युग थादे तामुबा । लाबादिमरि ङ्यासे लिच्छा स्याप्सिमाम ताम लाचिमा तोरमार ब्राबाकादेसे थेन्दा ङोमुबा । नाम्साबाकादेसे नोन तिगाइ आबिमुबा । मुतेबा फुर्बा थेन गोमतीला जोडीदा सेम निमुबा । दिङ डिक्बा, जात डिक्बा । थेफिरि फुर्बाह्राङ्बा परिश्रमी । दोङ म्हेमेसे नोन जामेदा फुर्बातेन ह्रापह्रुप ताबारि आकामुबा ।
तिरेकुनु, सातान लाबादिमरि ताम लाचिमा गोमतीसे फुर्बादा– ‘क्युइ फुइजि क्युइ थुङ्ला’ बिबा मुबा ।
फुर्बासे ङ्हाच्छा ङ्हाच्छा निसि ख्रिनला जाजाचा नली स्योङ्सिमाम धारा फेपिन्मुबा । गोमतीसे जाकि कुरतासि, जाजा जाजा याला फ्ला स्होसि क्युइ फुइबा म्हादेदोना थे सिम्बा थेन ज्याबा क्युइ थुङ्जिन्बा जेक्खे मुबा मारग्याम्से मोक्तानस्या मामसे ङोआसेबा ह्राङ्लासि क्रिङ्बा मुबा, ‘आहिन... खाला हिन्ना ले...।’ चुह्राङ्बा सिम्बा ङ्यासेला दुइरि नोन तिगा क्युइफुइबा ! ताङ्मि ताजेक्खे तोजि, क्युइमि थेमहार्जि ।’
छ्यामरिन मोक्तान म्हेमे न्हाङ्ग्याम माङग्यार थोन्सि म्रिङ्जादा ‘खाला ? तिगा ताजि ?’ बिसि ङ्योइमा मोक्तानस्या मामसे, फुर्बा थेन गोमतीसे आथेना लासि, निसाल दोबा मुबा ।
मोक्तान खेप्पा ‘हे.. ल्हा ल्हा’ बिसि ङेसि न्हाङरि वाङ्मागा गोमती पेसिमाम ह्राङ्ला थोबो फुर्बाला ब्लाक्पा कुरि लेप लाबा मुबा ।
चुह्राङ्लासि कादे दुइ वाइसेला मुसिम, तासाइ मोक्तानस्या मामला– ‘आहिन, फुइबा आम्हानि कि तिगा ! ... कि नालाला मुतेबा क्युइ थुमबेना लासेला हिन्ना?’ बिबा प्राबा काइ थेमा जेक्खे फुर्बासे हतार हतार क्युइ नालारि ल्हागाब लापिन्बा मुबा । नालाग्याम दोसि क्युइ सलल ब्योङ्सि निजि ओम दोलोहेन्से ब्रान्चिबा ताङरि धारा तररर छिग लासि ताइमाहेन्से मोक्तानस्या माम– ‘आखाम्नि दार्सेला दोस्ती–दोस्तीनीजुगुतेन नोन’ बिसि ङेसिकेन दिमन्हाङरि वाङ्बा मुबा ।
थाल्बा रेला डान्बासे कादे दुइहेन्से क्राचिजि फुर्बादा ह्राङ्दान थाहा आतानि । लाबादिमला सिम्बा सारि थे ओस्सोन थोमतासि चिचिजि ।
सररर लाबा चलप ताचिबा मुबा । मानेकादे ह्राङ्ला निस्तब्धतारि ताङ्चिबा मुबा । लाबादिमला सिलिङला आङ्सिकादे बेनान कुटिसि चिबा मुबा । शुन्य, खान्दामान शुन्य । फुर्बाला लागि म्हाङ ह्राङ्बा– चुङ्बा, जुबा, भरताबा खालाइ आरेमुबा । मौनता, निराकार, नराधार । छिग मुबा जेक्खे मोक्तानस्या मामला ख्राङ्गारि सातान ताइमा ख्रिनला नालाला क्युइला नासगिला तुरुरुरु काइ ।
‘गोमा !’ फुर्बासे रेसिकेन बिजि, ‘ङाइ एला माने स्होपिन्ना । गान्तोकरिक्यार निसि न्होर छासि बाला । चु बुमटाररि ङादा सोबारि गाह्रो ताजि । ङा टुहुरोम मुबान, तासाइ एसे नोन ख्लासि निमाहेन्से झान टुहुरो दोजि । ए चुरिन चिउ– खाइमादोना चु नाला क्युइ ब्योङ्बा थेला, खाइमा खाइमा मोक्तानस्या मामला काइ थेला, थेदुइरि ङा एला ल्हानान ङामरि मुला बिबा डान्गो...’
ह्रेच्छाक लिच्छा नोन, देब्रे बामरि झोला थेन थेनोन यासे टोक्री च्योबा थेन स्यान्दो याखिरि छाता चेप लासि ओसेम यारि लालटिन च्योबा फुर्बा बुमटार नाम्साला जोरि दोजिन्बा मुबा । थारेङ दोसि मुसिम ङोसेबारिन आखाम्बा– फुर्बा हिन्ना व्हा आहिन ह्राङ्बा ।
भारत ।
(छिगला अर्थः छुइबा– खाँदेको, खेबा– पहिरिएको, गा– बर्को, छेपलाबा– ढप्काएको, छाइ– चोया, स्हु– दुःख, बुदुम– थम्की, हाप्बा– ओगट्नु, लाबादिम– हावाघर, निसाल– उत्तर, छाबा– कमाउनु, याखि– काखी)
तपाईको प्रतिक्रिया दिनुहोस