म्हेमेसे थानपिन्बा मिन हिन्ना– बोल्दोङचे ! चु मिनरि दोङरापला काइ मुला, नाम्साला आत्मा मुला ओम साप्रातेन आत्मीयता मुला । साइलुङ्ला टारि चिबा चु नाम्सादा दाते ल्हानासे ‘नाग्रे गगर्चे’बिमुला, तासाइ खेबाः खेप्पाखुयुला सुङरि दाते नोन ‘बोल्दोङचे’ नोन उच्चारण ताला । थेन्से पाङ्ला– ‘म्हेमेसे थानपिन्बा मिन हिन्ना बोल्दोङचे’ ओम चुनोन छिगतेन नाम्साला खेबाः ङोसेबा छोन्बो मुला । दाते नोन ९९ कारग्या नाम्सा टोल, बस्तीला मिन तामाङ ग्योइतेन थुइबा मुला ।

बोल्दोङचे बेंसी, दातेला किल्पु, याखारगि जेबा सुनबुला लागि प्रख्यात मुला । खाजिबाइ दुइ रोल्पालीजुगुसे किल्पुला कानला आउदिन प्रशंसा लाबा मुबा । तापाग्रेन ल्हागतिमा चुर्ला चे सुनला नामसे वाफ्युर म्राङ्ला । मु पिङ, लाबा लेप्बा थेन बुजुगुरि छार सुनला थाङ छ्योल्बा ताला । खाजिबाइ दुइ चु नाम्सादा स्हाङ्मोखानी नोन बिमुबा । माकाइ, साङा, फापर मुख्य बाली सुन, मासे थेन मोठे बालीसे नाम्साबाला फो प्लिङ्मुबा । बेल्बो–गोनेला लानिहोइस्हेरला म्हुनजुगुरि नोन सानाम्पाजुगु बुरि गे लामुबा ओम तापाग्रेनरिमि बेरिन बास । परालला न्हान्बा, तिसा छार म्ल्हाला कान, म्हेनिङ्ला सुकुटी थेन साङाला सोमरस लानिहोइसहेर म्हुन फेबान उल्लासरि ताङ्मुबा । सय मुरी सुन जाङ्बा ल्हानान तामुबा । सुन जाङ्माहेन्से कुला ब्लाक्पा दाप्सि दापआखाम्बा तामुबा । ल्हानाला दिमला भकारीरि ३÷४ दिङ खेबाः सुन नोन तामुबा । थे दुइरि बोल्दोङचे आत्मनिर्भर मुबा, आत्मगौरवसे प्लिङ्बा मुबा । शानला छ्याम गोङराप्बा मुबा ।

तासाइ दुइसे नाम्साला लि पोपिन्बा मुला । दाते ल्हानान बु बाँझो मुला, हलो गोल्छेसे म्हासिकेन निबा मुला । हल म्हेला गोठेजुगु म्हाजिन्जि । उत्पादन च्याङ्सिकेन निबा मुला, सानाम्पाजुगु खेप्पाखुयु दोसिकेन निबा मुला । ब्लु, सार थेन क्युइ दुइरिन आयाङ्बा काक्ता खेबाःन हिन्ना । सानाम्गे दातेनोन मुला क्युइला भररि मुला । नाम्सारि याखारगि सानाम लोप्खाङमि मुला, तासाइ थेसे सानाम आहिन, फिरग्याप ह्युलला ग्यालाम उन्बा गे लाचिबा मुला । डा १२ पास लामाहेन्से ल्हानाह्राङ्बा छारिब्योनजुगुला दोखाङ खाडी ह््युल व्हा स्यान्दो खाजिबाइ सहर नोन ताला ।

जनसंख्या च्याङ्बाकेन मुला, नाम्सा च्युम्बाकेन मुला । दाते बोल्दोङचेरि च्युइ डु, च्युइ ङिस, च्युइ ब्रे दिङ थाल्बा खेप्पाखुयुजुगु ल्हानान मुला, छारिब्योनला काइ च्याङ्ना मुला । बुरि खेप्पाखुयु जेक्खे म्राङ्ला । सुन, पराल ह्रुप्बाकेन, बाँझो बु, व्हारा च्याबाकेन । तासाइ नोन थेन्ना सेमरि दातेनोन खेबाः बोल्दोङचे सोचिबा मुला । थे बोल्दोङचे, खाल्जा ग्यार्जाछा सुन रोमुबा ओम म्हुक्गि लानिहोइस्हेररि ताङ्बाला व्हाइ कोमुबा ।

तिनि नोन खाइमा तापाग्रेनरि सुनला नाम वाफ्युर म्राङ्ला, थे दृश्यसे खेबाः केवाला झल्को पिन्ना । म्हान्ना, म्हेमेसे थानपिन्बा मिन दातेनोना साप्रातेन सोचिबा मुला– बुला थाङरि, सानाम्पाला टुरि ओम खेप्पाखुयुला डान्बारि । बोल्दोङचे जेक्खे याखारगि बस्ती आहिन, चुमि तामाङ दोङराप थेन रिमठिमला लय हिन्ना । साप्रातेन मुबा सम्बन्ध हिन्ना, थेसे ह्याङ्दा डान्ना लाला मिन जेक्खे खेबाः आरे, भावना नोन छोन्बो मुला । सातान ।

(छिगकि दोनः बोल्दोङ– गोलो परेको, चे– टार, गागार्चे– ढुङ्गा धेरै भएको टार, खेबाः– पुरानो, कारग्या– प्रतिशत, तापाग्रेन– मंसिर, चे– फाँट/समथर/टार, नाम– बाला, स्हङ्मो– तामा, मासे– मास, बेल्बो– असार, गोने– साउन, सानाम्पा– किसान, काक्ता– समस्या, सानाम– कृषि, सानाम्गे– खेतीपाती, डा– कक्षा, दोखाङ– गन्तव्य, च्युम्बा– खुम्चिएको)

दोःबा : यकिना अगाध