तामाङ समाजरि छोन्बो सहिद नोन मुबाचिम, उदाहरणला लागि मसिनीमाया तामाङ । थेदा म्हाइबा थेन चर्चा नोन ‘ह्याल ल्हामरि तामाङ जामेकोला’ छ्योइरि मुला । चु छ्योइरि ‘गिक्छा तामाङ जामेकोला सहिद पोक्ची तामाङ’ ‘माओवादी जनयुद्धला गिक्छा जामेकोला सहिद दिलमाया बोम्जन ‘निशा’ला छ्याम १०८ म्हे तामाङ जामेकोला सहिदकादेला वर्णन मुला ।

चुह्राङ्बा चुह्राङ्बा जामेकोलाकादे म्हाइबा कारणसेन मुसिम गिक्खे तोसोला तामाङकादे ब्रिखेनदा थे छ्योइ ख्राङ्बा दोनाला धम्की पिन्बारि चुबा मुला । सलाम थे इष्र्यालु तामाङकादेदा नोन ।

मसिनीमाया तामाङ (२००५) छोन्बो सहिद ।

थे महोत्तरी जोङ, हाथिलेट– ७ ला हिन्ना ।  आपा मनमान गोले । आमा बिहीमाया पाख्रिन । दिमम्हेरि थे पाराङस्या हिन्ना । १५–१६ दिङरिन थेला ब्रेल्साङ गर्जमान स्याङ्बोतेन ताजि । थे ग्याखारगि जामे थेन याखारगि कोलाला आमा दोजि । छिग आसेबा तासाइ नोन थे ग्लेठिमरि सक्रिय ताजि ।

निरंकुश पंचायती दुइरि २०३५ ला खडेरीसे सताप लाबा दुइरि ‘भकारी बोबा’ आन्दोलनरि थे वाङ्जि ओम प्राङ्बो समुदायदा ह्रोपिन्जि । २०३६ दिङला जनआन्दोलनरि नोन थे थेनआताना ल्हागतिचिजि । थेनोन दिङ म्हेनिङ ६ गते स्थानीय नेता प्रेमबहादुर रानादा प्रहरीसे चुङ्माहेन्से थेला प्रतिकार लाबारि स्थानीयबासीतेन थेनोन सक्रिय ताजि ।

प्रतिकारला ताङरि पुलिसला टुबाक ब्यान्बारि सुताइ थे सफल ताजि । चुनोन ताङरि चुङ्बा प्रेमबहादुर राना प्रहरीला याग्याम स्योर्बारि सफल तामाहेन्से प्रहरीसे खान्दामा गोली छेप्मा कृष्णबहादुर राना घट्ना ताबा ग्लारिन डोङ्जि बिसाम ला च्युइला लाइनुला आमा मसिनीमाया गोली टासि गुर्बा मुबा । थेला गोरि टाबा गोली दाहिने ङ्हेग्याम माङ्ग्यार थोन्बा मुबा ।

स्थानीय क्योन्बासे आतामाहेन्से थेदा भारतला रक्सौलला ढङ्कन अस्पतालरि बोर्सि क्योन्बा मुबा । दिमदिम वाङ्सि कृष्णबहादुरला छेन्दे थेन मसिनी म्हाइबारि प्रहरी असफल ताजि । १५ रेला क्योन्बा लिच्छा मसिनी दिम दोखाजि ओम आन्दोलनरि दोसि वाङ्जि । २०३६ ला आन्दोलनग्याम निरंकुश पंचायती डिछ्या सुधारतिबा पंचायती डिछ्यारि पोबा मुबा ।

२०४६ दिङरि दोसि आन्दोलन तिजि । चु आन्दोलनरि नोन थे थेनआताना बोकिन्चिजि । थेसे बोकिन्बासे जामेकोला आन्दोलनकर्मीदा उत्प्रेरणा डिक्जि ओम आन्दोलनसे स्युग किन्जि । चु जनआन्दोलनग्याम नेपालरि प्रजातन्त्र खाजि । ग्यालतन्त्र कमजोर ताजि ।

२०४६ ला चु ग्लेठिम पोबालिच्छा राजनीतिक पीडितला मिनरि पिन्बा न्होर ह्रोरि ल्हाना कोक्लाङला लिब्रो लाबान ह्राङ्से याङ्बा राजनीतिक राहत नोन थेसे किन्जि ।

स्थानीय समुदायसे थेदा थोन्बो सहिद थेन योद्धाला लिरि डेन लाबारि चुजि । दाते थे नेकपा एमाओवदाी पार्टीरि सक्रिय मुला । नाम्सादिमला फेल्गेबा गेरि अभ्यस्त मुला ।

थे पारिजात संघर्षशील जामेकोला डेन २०७२ ग्याम डेन ताबा मुला । थेसे ल्हानान मानडेन याङ्बा मुला ।

(चु ब्रिताम ङान्छे ग्योइखेन्पो अमृत योेन्जन तामाङला फेसबुकग्याम किन्बा हिन्ना ।)

(छिगला अर्थः म्हे– जना, तोसो– खाले, जोङ– जिल्ला, दिमम्हे– परिवार, थेनआताना– निरन्तर, क्योन्बा– उपचार, छेन्दे– लास, डिछ्या– व्यवस्था, स्युग– बेग, न्होर– आर्थिक, कोक्लाङ– चलखेल, लिब्रो– विरोध, फेल्गेबा– विकास)

दोःबा : यकिना अगाध