ङा नौली ।

मुला ल्हानान निसाल आखाबा ङ्योइबाकादे– जुगदा, जगतदा, जमानादा ङादा सकुशल केना लाबा आपा–आमादा ।

ङा तिल्दा केजि ? ङादा तिल्दा न्हाजि ताला न्हाबासे ? खाजिबा ग्लारि, कादे दुइरि, खाराङ्बा म्हिला कुग्याम केबा बिबा ताम म्हिला याला ताम मुसिम व्हा ताम आपाङ्बा कोन्ज्योसोमला ताङ्बाला ताम मुसिम ? थाहा आरे ङादा ।

थाहा याङ्बा सेम मुबा तासाइ थाहा ताबारि आखाम्बा अज्ञात तामकादेला क्रिया–प्रतिक्रियामयी चंगुलरि परतिसि ङा केजि । ङा खाजिबा ह्युलला ख्यारख्युररि केजि, थेनोन ङाला नाम्सादिम बिसि ङोसेना लाजि ङाबिमा ङ्हाच्छा केसि थे ग्ला ङोसेबाकादेसे ।

ङा केबा ह्युल याखारगि जेबा ज्योमोगाङला कुरि मुबा ल्हा नाम्सा । जेबा नोबामेबा ज्योमोलुङकादेदा कु, ला–लुसे बास चिबा देउराली थन गाङजोकादेला गुङ ताबाला चिम ङाला केबा ।

ङाइ ङाला केबादा कोन्ज्योसोमला उपहार डान्सि स्वीकार लाजि । आपा थेन आमाला चेगाइला चिनारी म्हान्सि स्वीकार लाजि ।

दुइसे ङादा गोल्छे गोल्छे ङाला ख्यारख्युर मुबा बेनातेन छ्याम ओम सम्बन्धला बारेरि गोना लाजि, ङोसेना लाजि ।

आमाला कुरि ओम आपाला बामरि ङाला बिजादुइ तिजि । ङाला बिजादुइ आपाला आपातेन थाल्बा मुबा । ङाला म्हेमे कोङ्बा मिजासला मुस्ह्युमुबा । दिमम्हेला ज्याबा चेमो थेन ह्राङ च्योच्योला दौंतरीकादेतेन थाल्बा मुबा ङाला बिजादुइ । दुइला स्युगतेन ब्योङ्सि ङा लोप्खाङ निबा दिङला तामाहेन्से ङाला ज्याबान लोप्खाङरि भर्ना लापिन्स्ह्युजि ।

लोप्खाङ्ला केवा आउदिन ताङ्बा मुबा । ह्राङ्लान दिङला ल्हानान ह्रोकादेतेन डोसि, क्लाङ्सि थाल्बा मुबा दुइ कादे छुगनिबा मुबा । 

दाते डान्सि खामा सेम सिरिङ्ग ताला । डिक्सेला हिन्साम ह्राङ्दा थेनोन दुइरि दोना लासेला मुबा ।

लोप्खाङग्याम दिमरि दोखामा हेन्से होमवर्क जिन्ना लासि सोबा दुइ आमादा पिन्मुबा । आमा ताङस्ह्युमुबा ङाला ह्रिक्पाला कारण । लोप्खाङ, ङा ओम ङादा रेदाङ्सेला गे आउदिन व्यस्त मुबा, ङाला आमाला कादे ल्हाना गेलामा सुताइ आब्लाप्बा ल्हुइह्राङ्बा ।

क्यालेन्डरला पानाकादे ओर्बाकेन मुबा । ओर्बाकेन लाबा छारछार पानाकादेसे ङादा खेबा–खेबा स्होबाकेन मुबा । खेसिकेन निबा ङा ।

जाकि ल्हाना जिम्मेवारीला भरिया दोबाकेन मुबा । तोर तोर क्रेबाकेन लाबा लोप्डा । दिङकादेला बो छ्याप्सि ङा छारिब्योन दुइला म्रापरि गोङ्मा जुजिन्बा मुबा ।

ङाबिमा फिला कादे ज्योज्यो नानाला दिमनाम ताजिन्बा मुबा । ङानि जा जामे छार्सिमाम ग्रेन ताबा बिबा चु जेबा दुनियाँ उपहार पिन्बा आपा आमा खेप्पा दोसिकेन निबा हिन्ना । माध्यमिक तहला ग्युइसेर किन्बाकेन लाबा ङाला केवासे याखारगि महत्वपुर्ण अध्याय तिजि, थे महत्वपुर्ण अध्यायला भागिदार ङा हिन्ना । मुबा ठिमला हिसाबसे थे महत्वपुर्ण अध्याय अवैधानिक मुबा ।

सोझोन बितोमा ब्रेल्साङ ह्राङ्बा महत्वपुर्ण गे लहैलहैरि ल्हागतिसि लाजि, थे नोन ह्यार्सिमाम । जेक्खे पन्ध्र दिङला मुबा ङा । तिल्दा लाजि ब्रेल्साङ ओदे योना । थाहा आरे । तिदा ह्वाम्जि ङा थेसे ह्वाम्मा ? थाहा आरे । चु केवा नोन छुगनिबालान मुला । थाहा आरे बिनाबिना ब्योङ्बाकेन मुला स्योङह्राङ । ङा थेन थेला मन्जुरीसे ह्यार्सि लाबा ब्रेल्साङ ज्याबा मुबा, थेदुइला लागि । थेला आपा आरेमुबा, आमा जेक्खे । ओम याखारगि नाना । म्हेसोमला थेनिकादेला जाजाबा दिमम्हेरि ङा काप्सि म्हेब्लि ताजि ।

ङाला थे कल्पना आलाबा निर्णयसे आपा आमातेन मुतेबा ङाला दिमम्हेदा स्हुखाबा मुबा । ङाला परिपक्व आरेबा निर्णयसे ल्हानान रेदोना ङाला ह्राङ्ला ङेङ्गोरकादेला सेम स्हुखाचिजि । आपासे सुङ्बा मुबा, ‘तातोबा ताम मुबा तासाइ जाकि योना थेन आगोनान योना योना लाजि । जामे, लिच्छा पछुतो ल्हागतितोसेला मुला होइ !’

थे ताम ल्हानान दिङलिच्छा नोन ङाला न्हाब्याङरि होङ्चिला तिनिन्हाङ्गार ।

ङा ब्रेल्साङ लासि निबा ग्ला आउदिन बिकट मुबा । थेदुइरि थे ग्लारि जाजाकार तोबा स्हेकादेला नोन सहज आरेमुबा । दारबुङनाङ क्युइला लागि नोन घन्टौं दुइ ब्याङ्तोमुबा । च्याङ्ना छाबाला लागि ल्हाना गे लातोमुबा । मायुङ दिमरि क्योङला थाइथाइरि छार्बा ङा । अभावला ‘अ’ दोना थेतोबा आरेमुबा । स्हुला ‘स्हु’दोना ङामरि दोतोबा आरेमुबा । आउदिन जतनसे छार्ना लाबा मुबा ङादा, ह्रिरि सार्सि छार्बाकेन लाबा ह्रिम्हेन्दो ह्राङ लासि । पिङ मुरि लाबा चासि फ्याङ्चिबा ह्राङ्बाङ पक्षीह्राङ्बा मुबा ङा । तासाइ थोप्साङसे ङादा खाजिबा घुम्तिरि दोना लापिन्बा मुबा । ह्रान्दा थेन ल्हाङ ङाला थे दुइला केवाला ह्रो दोबा मुबा ।

गोठेरि च्युन्बा म्हेमुइला म्हेक्लि होसि छे सोतर ह्रुप्सि रे तिमुबा । थे कठोर ब्यस्तताकादेसे ङादा कोल्ना लामुबा । केवातेन, ङाला सेमन्हाङ्ला चाहनातेन ।

ङाइ कलिलो रहरला पुपुदा च्यार्सि, रमिते दोसि नाचिजि । नाबा बिमा स्यान्दो विकल्प नोन आरेमुबा । खासुसे स्होबा म्लाङ पर्दा क्लेसि खाबा दिनिला होइस्हेर ब्रान्चिबा झरीरि बाम्बा दोङसे ह्राङ ब्रान्चिबा तामुबा ब्लाप्बा न्हाबा दिनिला होइस्हेर ।

केवाला परिभाषादा परिभाषित लाबा ग्लारि दोबा अनुभूति किन्बाकेन मुबा । ओदे ल्हाना स्हु थेन स्हेरला सागररि क्याल्तोसाइ नोन ङाला कादेन गुनासो थेन सेम स्हुखाबा आरेमुबा, कारण– ङा थेतेन मुबा । ङातेन थेला चाङ्मा चेगाइ मुबा । ङातेन थेला ह्रो मुबा । ङान्तेन चाङ्मा चेगाइ मुबा, याखारगि फेबा जाम्बुलिङ मुबा । ङान्ना ब्रेल्साङ ताबा ल्हानान लिच्छा मायुङसे ङ्योइजि । ङादा माफ पिन्जि । खाबा रेला केवा सुखद थेन सफलदायी तागाइ बिसि आउदिन मोलम पिनस्ह्युजि ।

थेला आपा आरेबा आमा गिक्खे आमाला छ्याम ङाला आपा आमाला छ्याम ओसेम मोलम छ्योल्सि ङानि ङ्ही डिक्सि आउदिन ज्याबा गिक्खेन म्हाङ म्राङ्बारि चुबा मुबा । ङान्ना म्हाङ्दा साकार लि पिन्बारि ब्रेल्साङ ताबा तिगाइ दिङ लिच्छा याखारगि जेबा जामे केजि । ङा आमा दोजि, थे आपा । ङानि आपा आमा दोबाला ताङ्बारि लानि ङेजि, खासु लाबाला तालरि स्याजि । खासु स्याना स्यानान बर्खा दोसि चिजि । थेनोन बर्खारि ङानि सोमनोन ताङ्सि स्याजि ।

जामेला आपा आमा दोजिन्बा ङान्दा जिम्मेवारी काप्जि । छ्यामरि, दिङसे नोन परिपक्व स्होबाकेन मुबा । थेनोन परिपक्वतेन बुबाकेन लाबा महत्वकांक्षाला लेप्बा सेबारि जाकि ल्हाना न्होर छाबा ग्ला म्हाइबारि चुजि ङाइ । म्हाइसिकेन बैदेसिक रोजगारला ताङ डिक्ना लाबा म्यानपावर कम्पनीरि दोसि थेनताजि । वैदेशिक रोजगार ह्याङ नेपालीला विकल्प दोबा मुला बिमा फेबा आता, तिगाइ अपवाद बिमा ।

थे फिरग्यापह्युल निबा पक्का ताजि । बिमाह्राङ पाङ्बा मितिरि थे फ्याङ्जि थारेङला ह्युलरि, झोलानाङ म्हाङकादे थोसि । बिबा दोखाङरि दोसि गे लाबारि चुबा तामसोर याङ्जि । ङानि क्योङरि ताङ्बा ल्हेजि । थेसे तिगाइ प्रगतिला ग्यालाम स्याप्माहेन्से ङान्ना सेमरि छार योजनासे केबा किन्जि । योजना गुङ्ला प्रमुख मुबा जामेला ग्युइसेर याम्बुरि बोर्सि छ्योना लाबा । थेला थेह्राङ्बा तामसे ताङ्जि ङा । ओम क्योङ दिमम्हे । थेसे बिमाह्राङ ङानि आमाजामे याम्बुरि चिबा निधो लाजि ।

सातानला लासि आताना दोसि खाला बिबा ग्रान पिन्सि चेमो नाम्सा ख्लासि म्हाङ नोन म्हाङला सहर याम्बुरि वाङ्जि । गोल्छेसे ङोसेआसेबा सहरतेन ङोसेबारि चुजि । आम्राङ्बा आनाबा ल्हाना ल्हानान अनुभव ह्रुप्जि । थेसे लादाङ्से न्होर पुइगासि ङानि आमा जामेला अभावदा ङामरि खाबारि आपिन्नि ।

चुह्राङ्लासि ल्हेबाकेन मुबा केवाला ल्हाम । जामेला लोप्खाङ चलतिबाकेन मुबा । ङाइ नोन तिगाइ गे लाबारि चुजि । तानतेन ताला बिबा म्हान्सि । याम्बु ओम गे म्हाइबा ताङरि याखारगि जामेकोलासे नातोबा राप थेन स्हेरला वर्णन लासि साध्य आरे । कि चु रापकादे ब्रिबारि ङाला ह्रिक्पासे आपिन । ज्याबान मुबा सम्बन्ध । थे थारेङला ह्युलरि ओम ङा ह्राङ्ला ह्युलरि । आइटीसे पिन्बा दुइसाङला खाम्दे फाइदा किन्सिकेन थारेङ ताबाह्राङ् नोन आछोर्मुबा ।

ढुक्क मुबा ङा थेला चेगाइफिरि । थेसे उन्बा आशा, पिन्बा भरोसा आउदिन कोङ्बा मुबाह्राङ छोर्मुबा । ङानि आमा जामेफिरि खर्च लाबा सद्भाव ल्हानान मुबा । ङानि गुङरि आटाङ्बा चेगाइला गान्दि ब्योङ्चिबा मुबा । क्यार्से नाम्साग्याम स्युइमि नोन याम्बुरि दोगाजिन्बा मुबा । स्युइमि खाइमा ङातेन खाइमा नाना (आमाजु)चा स्ह्युमुबा । आमाला नोन ल्हानान चेगाइ मुबा ङानिफिरि ।

ङान्छे सातान रेदाङ्से ह्राङ्बा ताम लाबा लामुबा । ङानि ङ्ही म्रिङ ह्रेम्बो गुङरि गिसेम गिला फेसबुक पासवर्ड दोना किन्बापिन्बा लामुबा । थे छुट्टीरि खानाङए कोर्बारि निमाहेन्से फेसबुकरि फोटो युबा लामुबा । ङाइ नोन थेह्राङ नोन लामुबा । खानाङए कोर्बारि निमाहेन्से फोटो अपलोड लामुबा आमाजामेला ।

तिरेकुनु कोल्सिनाम बिले, ङाइ ङा गिक्खेला फोटो अपलोड लाबारि दोजिम, थे फोटोरि याखारगि ङोआसेबा म्हिसे लभ रियाक्ट लाजिम । तासाइ ङाइ वास्ता लाबा आरेमुबा । क्यार्से थेसे थेनोन जाजाबा तामदा किन्सि ङातेन डानसुताइ आडान्बा ल्होलो थरीला ङ्योइबा ङ्योइसि ङादा ल्हानान स्हु पिन्जि । थे सामान्य घटनादा थेसे निउला ग्रेन कारण स्होजि । थाहा आरे । तिल्दा मुग्याम खाइ !

थेलिच्छा केवारि गोल्छेसे निराशाला रेताङ तिबारि चुजि । तिक्खुरि थेसे ह्राङ्ला फेसबुक पासवर्ड पोजि । ङाफिरि आतोबा पालेकादेला पोप्बारि चुजि । थेलिच्छा गोल्छेसे ङान्ना सम्बन्ध थिबारि चुजि । ङान्ना अनलाइन युद्धसे ल्हानान रेम सामाजिक सन्जाल फेसबुक थेन इन्स्टाग्राम ब्लक लाबा थेन ठ्वाङ्बा लाबारि चुजि ।

तोबा आतोबा तामखेन ल्हागाब लासि झगडा ताबारि चुजि । थेसे पुइगाबा रेमिट्यान्सलला हिसाब किताब म्हाइबारि चुजि । ङा आजित ताजिन्बा मुबा, थेला तिक्खुरि पोबा बानी ब्योहोरासे ।

ङादा थेसे गोबा बाङ लानोन आलानि । खाइमादाम्मान ङादा पाले ल्हागाब लासि ह्राङ्चा सत्यवादी हरिशचन्द्र दोबारि म्हाइजि । ङाइ थेला लागि ह्राङ्दान म्लेजिन्बा मुबा । म्हाङकादेदा बाध्यताला जेलरि केवानाङ डुङ्बा मुबा । बोरि ङाइ तिरस्कार बिमा तिगाइ आयाङ्नि । थुजेछे मुला कोन्ज्योसोम एदा, चोदे ज्याबा म्हि ह्रुप लापिन्बासे ।

थे फिरग्यापह्युलला दुइ जिन्माहेन्से ह्राङ्ला ह्युलरि दोसि खाजि । थे फिरग्यापह्युल ग्याम दोसिमाम खामाहेन्से तिगाइ दुइ छ्याम चिजि । तासाइ, गोल्छेसे थे ङाग्याम थारेङ ताबा पाले म्हाइबारि चुजि । ङाइ ल्हानान बाङ लाजि ङान्ना चेगाइदा सोना लाबारि । ङान्ना सम्बन्धदा सोना लाबारि । तासाइ आखाम्नि । ङा ब्रेजि । थेसे डाजि । थे ङाला केवाग्याम थारेङ ताजि । ङान्ना जेबा दिम छ्याकछिग निजि, सारि ताइसि फाकफेक थिबा सिसाह्राङ्नोन । ङानि गिक्खे सहररि चिसाइ नोन गिसेम गि गुङरि ल्हानान थारेङला म्हि दोसि सोजि ।

सितोजि बिसि लाबा बाङ नोन विफल ताबा चिम काल आखादेदोना । दर्जन गाङ्साल ल्हाना बाङ लाजि आत्महत्याला लागि । तासाइ, मुतेबा विफल ताजि । ओदे लामा नोन सोजि, सायद तिनि ह्राङ्लान राप ब्रितोबासे मुसिम ।

आउदिन आज्याबा तामाहेन्से ह्राङ्लान ग्याम दाङ्बारि बाध्य ताजि । थेनोन बाध्यताला छो चुङ्सिमाम ङाला पालो फिरग्याप ह्युलला ग्याम दाङ्जि । थेनोन ग्यालाम ब्रासि तिनि ङाला ह्युलग्याम ल्हानान थारेङला ह्युलरि सोचिबा मुला ।

तिनिबिमा छ्योआछ्यो दिङ ङ्ही ङ्हाच्छा खाबा हिन्ना ङा फिरग्यापह्युल, जामेला लागि । नेपाली मु ख्लासि फिरग्यापह्युल वाङ्बा रेहेन्सेन थेसे तिजि ङाफिरि आक्रमण । ङाइ चलप आलाबा आम्राङ्बा बुमजा न्होर हिनामिना लाबा पाले ङाफिरि ल्हागाब लाजि । ङा फिरग्यापह्युलरि मुबासे थेसे ङाला आपा आमादा स्हु पिन्बारि चुजि । जाम्बुलिङ ख्लाबा दुइ ताजिन्बा खेप्पाखुयु आपाआमादा ल्होलो तोसोला पाले ल्हागाप लाजि । ङाला केवाला सोबा दानः जामेदा नोन अपहरणज्योरि बोर्सि ङाग्याम सम्पर्क माङ्ग्यार दोना लाजि । ओम थेलिच्छा ङा थेनोन स्हेर थेन स्हुसे एन्जाइटी ओसेम डिप्रेशनला सिकार ताजि । दान्नाइ दान्नाइ चु ङोआसेबा सारि काल आखाचिमान कालला सुङरि दोजि ।

थेतेन ङाला केवाला १३ दिङ थाल्जिम । खाइ खाराङ लासि थाजि । डान्सि खामा लोङ्बा खाला । दारेम तिगाइ गुनासो आरे । पछुतो नोन आम्हान । ङाला थोप्साङरि चुह्राङ्बान ब्रिबा मुसिम बिसि सेम गोना लाबा मुला ।

लिच्छारि ङान्ना डिभोर्स ताजि । ङा फिरग्यापह्युलरि, थे ह्राङ्ला ह्युलरि । अनलाईनग्याम नोन डिक्बा चिम सम्बन्ध विच्छेद लाबारि । तिल्मा म्राङ्बा तोङ्जा म्हाङकादे थेनोन डिभोर्सग्याम साइजि । आचाबा ख्युनना दोइ पुइसि ङाला आपा दोमुबा थेरि, ङाइ भिडियो कलग्याम ल्हानान ताम थान्जि सेमला, लिच्छारेम थेतेन । ओम थे स्योर्जि ङाग्याम, ङा थेग्याम ।

थाहा आरे थे तिगा लाबाकेन मुला तिन्हाङ्गार । तासाइ, ङाला जामे ङाला सेमरि मुला । दाते थे ङालान क्रिपरि मुला । ङाला नानातेन चिमुला, डोमुला । दाते गोबा दुइ ताबा आरे । तिरे ग्रेन तासेला मुला ओम गोसेला मुला आपाआमाला अधुरो राप । 

ङा केसि छ्योआछ्यो बोगाल गिसे च्युइ ताबाकेन मुला । चु बोगाल गिसे च्युइ दिङरि सोबा रेकादे युगौंह्राङ छोर्बा मुला । थारेङ मुला । गेरि तल्लीन मुला । तिल्माला ङाला केवाग्याम ताइबा म्हेन्दोला दारे मतलब आरे । ङा सोबा मुला, ङा न्हाङ्ला ङा दोसिमाम ।

तिगादाम्मान तागाइ केवासे गति किन्बा मुला । गतितेन चलप ताबा ग्राकिन्बा मुला । खालाइसे ङाफिरि उन्बा सहानुभुति, केवा सोबारि लोप्बा ह्रो थेन चेगाइदा सेमरि किन्बा मुला । थाहा याङ्बा, नाबा केवासेम रेमरेम स्हु पिन्बा मुला ङादा । खाबा न्हाङ्गारजुगुसे खाराङ्बा खाराङ्बा धरातल स्होसि बोर्सेला मुला केवादा ङ्हाच्छा ।

(छिगला अर्थः ज्योमोगाङ– हिमाल, ज्योमोलुङ– हिमश्रृंखला, केबा– जन्म, कोन्ज्योसोम– भगवान/ईश्वर, चेगाइ– प्रेम, बिजादुइ– बाल्यकाल, चेमो– स्नेह, स्युग– वेग, केवा– जीवन, छुगनिबा– मज्जाको, खेबा– पुरानो, लोप्डा– कक्षा, ग्युइसेर– शिक्षा, ठिम– कानुन, ह्वाम्बा– फकाउनु, छुगनिबा– गज्जबको, म्हेसोम– तीनजना, म्हेब्लि– चारजना, स्हुखाबा– आहात, होङ्बा– गुन्जनु, छाबा– आय, मायुङ– माइति, स्हु– दुःख, ह्राङ्बाङ– स्वतन्त्र, केवा– जीवन, नाबा– सहनु, स्हेर– पीडा, चाङ्मा– पवित्र, चेगाइ– प्रेम, जाम्बुलिङ– संसार, रेताङ– दैनिकी, तामखेन– लान्छाना, पाले– बहाना, बुमजा– लाखौं, दानः– आधार, ज्यो– शैली, थोप्साङ– भाग्य, ख्युन– विष, क्रिप– छत्रछाया, ग्राकिन्बा– प्रण लिएको)

दोःबा : यकिना अगाध