जिरी मिननोन कादे ज्याबा छोर्ला । सिम्बा लाबाक्युइ, पिङ्फ्युर ह्रिसे प्लिङ्बा, लुच्यार्बा लिरि ब्योङ्बा स्योङ खहरेला ह्रोल्ज्याङ ओम ह्राङ्लापनसे प्लिङ्बा थे ग्ला– जिरी ङाला लागि दोखाङ जेक्खे आहिन, आत्मियता थोबा याखारगि संवेदना हिन्ना ।

दिङला सोमरेम ब्लिेरम दोसिन ख्लाला, खाजिबाइ पाले लासि । चरिकोटग्याम दान्नाइ ५५ किलोमिटरला दुरी वाइसि जिरी दोमोहेन्से म्हान्ना, ल्हानान खेबाः सम्बन्ध ङोसेबा हिन्ना जिरीतेन ।

मुतेबा रेम ङाइ तिगाइ छारस्हे म्राङ्ला ओम छार ब्रिला । रिपोर्टिङ जेक्खे आहिन, चुर्ला साप्रारि लाःबा राप थे कुरि छार्बा म्हाङकादे ह्रुप्बा सेम मुला । चु रेकादेरि ङाला ध्यान डुइचिबा मुला– जिरीला म्हे फर्म बिले म्हे आनुवांशिक स्रोत केन्द्र, जिरी । ल्हानानसे म्हे फार्म बिसि ङोसेबा चु ग्ला, ‘काउ फर्म’से दाते ल्हानान चासो ल्हेबा मुला । २०१४ दिङहेन्से संचालनरि मुला काउ फार्म । स्वीस सरकारला ह्रोरि जिरी प्राविधिक शिक्षालयरि डोबा थेन काउ फार्म च्याबा, कोर्बाला लागि दाते ह्युलनाङग्याम लोप्पोन, अनुसन्धानकर्ता थेन पर्यटककादेला आकर्षण केन्द्र दोबा मुला ।

खाजिबाइ दुइ म्हे छामा जिरीला पाङ्ग्यालकादे उरफ्युर ताबा लामुबा । दाते म्हेला संख्या च्याङ्सि १२६ रि सीमित तासाइ नोन फर्मला संरचना थेन डिछ्याबा बिसाम आउदिन व्यवस्थित मुला । जर्सी, होलिस्टिन थेन  भुलुह्राङ्बा स्थानीय जातला म्हेकादे चुरिन छार्बा मुला ।

तिगाइ म्हेकादे चितवन, मनाङ थेन कोरिया ह्राङ्बा ग्लाग्याम बाबा मुला । बर्खादुइला सिजन चलप ताचिबा मुला । चुदुइरि पिङ छेसे गाप्बा पाङ्ग्यालरि म्हेकादे छाबारि थोन्मा, थे दृष्य च्यासि घन्टौं थाल्बा थाहा नोन आता । दाते रेदाङ्से ३६० लिटर ङ्हे उत्पादन ताचिबा मुला, थे म्हेला ल्हुइथाङ, डिछ्याबा थेन प्राकृतिक वातावरणला प्रतिफल हिन्ना ।

काउ फार्मसे दुइ दुइरि म्हे चुङ्सि नोन खाबा मुला । चुरि डोबा कृषि प्राविधिक लोप्पोनकादे तोङ्जाछा संख्यारि ह्युलनाङ ल्हेबा मुला । पर्यटककादेला लागि काउ फर्म याखारगि ताङ्बा थेन सेमछुबा गन्तव्य दोबा मुला । लिंकन बजारग्याम डेढ किलोमिटर मार, खेबा एयरपोर्टरिक्यार फाप्माहेन्से थेर्ला पिङ पाङ्ग्यालरि छाबा म्हेकादेला झुण्ड, लाबारि स्याबा थेला मे ओम ज्याबाथाङ खाबा ङ्हेला सम्भावना थोबा थे ग्लासे ह्राङ्दा नोन ह्रेच्छाक दुइ म्लेबारि बाध्य ताना लाला । बर्खा दुइरि झान विशेष म्राङ्ला चु ग्ला ।

खासुतेन पाङ्ग्यालरि म्हाबा म्हेला डान्बा, थारेङग्याम ङ्ह्याबा स्याङ्ला टुनुनु काइसे जिरीला काउ फार्मदा जेक्खे याखारगि पशु फार्म आहिन, याखारगि अनुभूतिला ग्ला नोन स्होपिन्ना । जिरी दोमा दोखाङ जेक्खे आच्यागे, थेर्ला प्रकृति, टु थेन म्हाङ्दा नोन महसुस लाइ । तिल्दाबिसाम जिरी ग्ला जेक्खे आहिन– थेमि सेमन्हाङ्ला पिङ्फ्युर हिन्ना ।  

(छिगला अर्थः पाङ्ग्याल– चौर, पिङ्फ्युर– हरियाली, लुच्यार्बा– नागबेली, ब्योङ्बा– बग्ने, ह्रोल्ज्याङ– संगीत, दोखाङ– गन्तव्य, खेबा– पुरानो, लाःबा– लुकेको, लोप्पोन– विद्यार्थी, उरफ्युर– पहेंलपुर, डिछ्याबा– व्यवस्थापन, ल्हुइथाङ– स्वास्थ्य, ल्हेबा– फैलिएको, सेमछुबा– आकर्षक)

(सेतोपाटी डटकम ग्याम किन्बा)

दोःबा : यकिना अगाध