स्ह्योला ब्लि साँढे ब्लि ङ्ह्यामा नियमितनोन तिसा ख्लाला थेसे । तिनि नोन स्ह्योला ब्लि ङ्ह्यामा रेसि यालि ख्रुसि गिलास ङ्ही क्युइ थुङ्माहेन्से ब्राबा हिन्ना । डु व्हा ङिस किलोमटिर दुरी ब्राला । चोदे ब्राबारि थेदा घन्टा गिहेन्से डेढ घन्टा दुइ ल्हागतिला । तासाइ तिनि घन्टा गि जेक्खे ल्हागतिजि थेतासि योनान दिमरि फ्लिकदोसि दोगाजि । ग्यालामरि खालाइ आस्याप्नि व्हा खालाइ स्याप्साइ नोन ताम ताबारि आखाम्नि । तिनि थेदा लास्सो लाबा अभिवादन लाबा खालाइ आस्याप्नि । चुसे थेदा अशान्त स्होजि । तिनि खालाइ तिल्दा आखानि स्ह्योला मर्निकवाकरि ? तिगा तिगाइ कारण मुबा ? मुसाम तिगा मुुबा ? थेदा तिल्दा थाहा आतानि ? दिमलाकादेसे तिल्दा तिगाइ आबिनि ? कि आउदिन योना ब्रासि चुह्राङ ताबा हिन्ना ? ताबारि खाम्ला, स्यान्दोकादे लिच्छा ताजि ताला ! तासाइ चुह्राङ खाराङ्लासि ताबारि खाम्ला ? थे फ्लिकदोसि खामा स्याप्तोबा !

दिमरि दोगामा खालाइ आरेबा म्राङ्सि बोमो डोङ रेजि । सुङ ओर्जि, सुङ ओर्सि बाङ्सि बोडोक्बा सेम खामुबा । तासाइ कुटिसि ब्लाप्बा न्हाबा सेम ताजि । चुदुइरि थेदा थाहा ताजि तिनि थेदा स्ह्योरि ब्राबासे आउदिन ब्लाप्ना लाबा मुबा । टुसे छ्योप बाम्बा छोर्जि । बोमोला सुररि म्लेजिम टु नोन । न्हाङ्ला गान्जि ख्रुसि चटक्क डिक्ना लासि म्रिङसे थान्बा दरजाग्याम तेजि । क्वान तेमा टिसर्ट नोन थोन्जि । ल्होलो छोनला टिसर्टकादे सारि ठाम्जि । याखारगि पिङ छोनला टिसर्ट दाम्जि । गान्चिा थेदा तार नोन सेम निला छोनमुबा आहिन । बुस्या मुबा गान्जि बिसाम खाइमाइ आक्वान्नि । बाथरुमरि निसि टुसे बाम्बा क्वान थान्बान लामा म्राप ठोक्बा थेजि, ‘आहिन तिगा लाबाकेन मुला चु म्हि ?’

थेला म्रिङ्ला काइ हिन्ना व्हा बाङ्बा । बानिन मुला थेला म्रिङ स्ह्योरि रेसि तिरेम ङ्हीरेम ग्रेनकाइसे क्रिङ्बा, तिगाइ आज्याबा छिग थेदा पाङ्बा । थेदा नोन बानि ताजिन्बा मुला स्ह्योरि केबा आचानि बिसाम तिगा ख्लाजि ह्राङ ताला । दिङसे गाङ वाइजिन्जि । रिटायर ताबान दिङ डु ङिस ताजिन्बा मुला । थेला म्रिङ्जा थेबिमा दिङ डु जाजा । छ्याम नोन चिबा दश ब्लि वाइजि । बिमाह्राङ लिच्छाला तिगाइ दिङ चुसेए बिसाम थेला म्रिङ तिगाइ मत्थर ताबा थेसे च्याचिबा मुला । तिनि सायद बाथरुम निबार हतार ताजि ताला थेतासि बोमो खाजिन्हाम छोर्जि थेदा । तासाइ सेमला खिन्नता बिसाम चुसे झान काप्सि पिन्जि ।

रिटायर तामाहेन्से चुर्से तिगाइ दुइलिच्छा हिन्ना थेदा केवा ल्हिबाह्राङ छोर्बारि चुबा । केवा उद्देश्य आरेबा कर्तव्य आरेबा दोखाङ आरेबा छोर्बारि चुबा ।

सातानह्राङ थे किचेनरि निजि ओम चिया दाइबारि ताप्केरि कलग्याम क्युइ युजि । मरिच, टुङ्गा थेन थेलिच्छा चियपत्ति युसि प्योबा प्रक्रिया ब्रान्बारि चुजि । चिया प्योमाहेन्से थेसे मग ङ्हीरि तयार लाजि म्रिङ थेन ह्राङ्ला लागि ।

सेम ओस्सोन औडाह तासि खुकुआरेबा दोबाह्राङ छोर्जि । बिमाह्राङ तिनि जेक्खे चुह्राङ ताबा आहिन । लिच्छाला ६–७ ला चुर्से चुह्राङ ताबारि चुबा हिन्ना । सेमरि याखारगि तोसोला हतास बोल्बा ताचिबा ।

चिया थुङ्बारि चुमाहेन्से झान थेदा गाह्रो ताबाह्राङ छोर्जि । म्रिङ्जा कुटिसि चिया थुङ्जिन्सि ह्राङ्ला गेरि वाङ्जि । थे फिरि टेरसरि क्रेसि थेरि मुबा म्हेन्दोला दोङ बिरुवा च्याबारि चुजि । क्युइ युजि । हार्बा बा पत्कर दुइसि चाङ्बा लाजि । तिगाइ दुइ थारेङ थारेङ च्यासि चिजि । थेला दिमला टेरेसग्याम ज्योमोगाङला लुङ आउदिन रमाइलो म्राङ्मुला । चुरि दिम स्होबारि सा ग्लुमा थेसे चुनोन स्हे ध्यान पिन्बा मुबा । हिन्बाम थे थेह्राङ्बा प्रकृति चेमो ह्रिवान सुरक्षा ह्राङ्बा गेलाबारि उत्सुक बिसाम खाइमाइ आरेमुबा । वाहियात छोर्ला चु तामकादे । ह्याङ्ला कोशिस ह्याङ्से ह्राङ्दा सुरक्षित थान्बा तातोला । थेला जिम्ममेवारी बिबा थेला दिमम्हे हिन्ना । समाजला चिन्ता समाजसे लाला थेह्राङ्नोन लासि ह्युलला चिन्ता ह्युलसे लाला । ह्युल चलप लाबा सरकार मुला । थे सरकार आहिन थेतासि थेला सरोकार आहिन । थेसे तिनिदोना चुनोन म्हान्सि खाबा हिन्न । थेदा आम्हान थेसे खाजिबाइ ख्योल्बा लाबा मुला ।

सायद ला डु ङ्हाच्छाहेन्से आहिन थे रिटायर ताबा रेहेन्सेन तातोला थेला सेम अशान्त ताबारि चुबा ।

ल्हानासे बिमुबा रिटायरमेन्ट प्लान लातोला । रिटायर लिच्छा रेकादे खाराङ लासि थासेला केवाला गाडी खाराङ्लासि ङ्हाच्छा बोर्बा योजना मुबा तातोला । तासाइ थेसे थेह्राङ्लासि सोचआतिनि । चु तोबाह्राङ आछोर्नि । थेदा रिटायर तासि दिमरि ओस्सोन चितोला ह्राङ जाकार नोन छोर्बा आरेमुबा । थेला गेदिम थे आरेना आताबा थे आरेसाम गेदिम नोन आतासेला ह्राङ छोर्मुबा । थेदा छोर्मुबा सरकार थेदा थे गेरिन थान्बारि बाध्य तासेला मुला । थेदा रिटायर लासि जोखिमरि दोनालाबा गे लासेला आरे । थे रिटायार तामा थेदाबिमा ल्हाना सरकारदा  नोक्सानी तासेला मुला ।

ग्यर्जाछा संख्यारि मुबा अफिसला कर्मचारीकादे थेला अधिनरि मुबा । गोर ङ्हा कर्मचारी थेला निजि सेवारि तैनाथ मुबा ।

थेला निजि गेदिम आउदिन ग्रेन स्याम्बा मुबा । ग्रेन टलक्क टल्कप ताबा टेबल, टेबलरि कम्प्युटर, गोर सोम ब्लि टेलिफोन लाइन, ख्वारारा स्याबा आरामदायी कुर्सी । थेदा राज्य ह्राङ्नोन छोर्मुबा, चुर्ला ग्ले थे ।

रिटायरमेन्टला आदेश खामा थे लोङ्बा मुबा । थेसे डान्जि, चु खाजिबाइ ख्योल्बा ग्राला कारण चुह्राङ्बा आदेश खाबा हिन्ना । थेसे योना योना फोन ल्हागाब लाजि सम्बन्धित विभागरि । थेग्याम्से साङ्ग्युर खाजि रिटायरला आदेश पुष्टि तासि खाबा हिन्ना । थेसे दोसिनोन पाङ्जि लेङ्बा आदेश योनान खासेला मुला । थेतासि रिटायर बेनिफिट याङ्बाला लागि तोबा कागजस्योकादे तयार लाउ योना । छाँगा ग्याम ताइबाह्राङ तामुबा चुदुइरि । याखारगि शुन्यता दोपदोप्पबा सेमरि तामुबा । सेमसे ङ्यान्चिबा आरेमुबा ।

दिमरि खासि थेदा ताम आपाङ्ना चिबा सेम मुबा । सायद म्रिङजासे थाहा याङ्जिन्बा मुबा । जा व्हा जामेसे पाङ्जि ताला । थेसे ह्राङ्से पाङ्तोबा ह्राङ आछोर्नि ।

थेसे म्हान्बा मुबा म्रिङ तिनि बोमो खासि थेदा बाङ्सेला मुला । तासाइ थे ङेसि चिजि । ङेना ङेनान तिगाइ कुटिल लि स्होसि पाङ्जि, ‘दारे एसे स्याप्ला नाकिला साइ । ग्रेन अफिसर बिसि आउदिन धाम लामुबा आहिन ? दारे एदा नाकिदा च्योच्यो सुताइ आज्या ।’ चोदे बिसि फोन्हाइसि ङेबा तिनि दिङ ङिस लिच्छा नोन डान्ना । ङेबा थेला न्हाब्याङरि होङचिला दातेदोनान । थेदा आउदिन अपमानित ताबा छोर्मुबा । बिनोन तोसाम, थे अपमानजनक छिगसे दातेनोन स्हुखाना लाचिबा मुला ।

थेसे डान्बा मुला रिटायर ताबा तिरे ङ्हीरे लिच्छा थे सातान ह्राङ गेदिमरि निबारि टाइ सुट क्वान्सि दिमग्याम थोन्बा मुबा । सदाह्राङ ड्राइभरसे कलबेल ह्राप्सि गाडीला चाबि किन्बारि खासेला मुला बिबा म्हान्मुबा । तासाइ कल बेल आङ्ह्यानि । ड्राइभर नोन आखानि । बोमो हुुरुरु खाबा मुबा । गाडी ह्राङ्सेन चलप लासि निबा थेन अफिसरि ड्राइभरदा एक्सप्लानेसन कल लासेला म्हान्जि । माङ्ग्यार थेला सरकारी गाडी आरेमुबा । सेमरि सिम्बा वाङ्जि । खाल्से ह्योलासि बोर्जि थेला गाडी ? पुलिसदा फोन लातोबा ? दोसि डान्जि खाराङ्लासि ताला गाडीम थेसे रिटायर तामाहेन्से सरेन्डर लाबा हिन्ना । थेसे ह्राङ्ला निजि गाडी तेसि अफिस निबा निर्णय लाजि । सेमरि खिन्नता थेदुइरि ताजि खाइमा थेदा ह्राङ्सेन गाडीला धुलो फ्याबा गे लातोजि । लिच्छाला ३०–३५ दिङ दोना चुह्राङ्लासि गाडीला धुलो फ्यातोबा आरेमुबा । चुह्राङ्बा गेकादे थेला ड्राइभरसे लामुबा । गाडी चाङ्मा लाबाकेन लामा ह्राङ्ला इज्जत निबा ह्राङ छोर्जि । सेमन्हाङ ग्याम पेबा माङ्ग्यार खासि थेदा ब्रेचिबाह्राङ छोर्जि । ल्हुइनाङ पुजु फुइबाह्राङ नोन छोर्जि । मुबाचा थेला ह्युन्दाइला क्रेटा गाडी मुबा तार छोनला । ओदे खिदि म्राङ्बा आरेमुबा ।

गाडी स्टार्ट लासि अफिसरि निजि । ट्राफिकला भिडभाड, रेमरेमरि थेनथान्तोबा, दोसि गोल्छेसे ङ्हाच्छा वाङ्तोबा । थेदा तिनि अफिस गाइमा दोलाह्राङ छोर्जि । अफिसरि ह्युल्बाला भिड ल्हागतिबा मुसिम पेन्डिङ फाइलला बो ल्हागतिबा मुसिम थेसे म्हानिज ।

धन्न ! अफिस दुइबिमा ङ्हाच्छान दोबा मुबा थे । दश ङ्ह्याबा आरेमुबा । पिउनसे क्योलोलो अफिस ठ्वाङ्सि थेला टेबल चाङ्मा लाबाकेन चिम ।

पिउनसे थेदा च्यासिमाम बिजि, ‘हे सर दोगास्ह्युजिम ।’

पिउनला तामसे थेदा चोन निना लाजि । तिगाइ बोमोला रेखा लिरि ल्हेजि । निसि स्याबा कुर्सीरि चिजि । थेसे टेबलरि थान्बा फाइलकादे ओर्गे लाबा दुइरि म्रापरि थेसे म्राङ्जि याखारगि टाइसुट क्वान्बा आउदिन जवान म्हि । थे म्हिसे पाङ्जि, ‘गुडमर्निङ सर ! हे स्ह्युगोले सर ! ङा चुरिक्यार नोन चिसि गेलासेला मुला ।’ चुदुइरि थे चोन निजि, चु टेबुल कुर्सी दारे थेला आहिन, थे ख्योल्बा ग्लारि चिचिबा मुला , स्यान्दोला ग्ला हाप्सिचिबा मुला । योनायोना थे रेजि ओम थे म्हिला लागि कुर्सी ख्लापिन्जि । ह्रेच्छाक ताम पाङ्माहेन्से थे बिदा ह्रिसि थोन्जि ।

न्हाङ्गारदाङसे चुह्राङ्नोन लासि कु ङ्ह्यामा तयार ताबा मुबा । थेदा गाइबा मुबा ह्राङ, तिगाइ गे थाल्बा ह्राङ छोर्जिबा मुबा । दोसि डान्जि चुदुइरि गेदिम ठ्वाङ्बा आता । खालाइ आता । थेसे ह्राङ्ला अफिसला पे चाबि ह्राङ्तेन छ्याम थान्बा मुबा । खाजिबाइ दुइ गे ल्हाना ताबा दुइ योना निसि ह्राङ्ला अफिस ह्राङ्सेन ठ्वाङ्सि गेलाबारि चुमुबा । चुनोन कारणसे पे चाबि थान्बा लामुबा । थेकुनु थेसे थेह्राङ्बान लाइ म्हान्जि । ब्राजि योनान । गेदिम सुनसान मुबा । गोरङ्ही अफिस साङ्बा कर्मचारीकादे बिसाम साङ्बाकेन मुबा । चाबिसे कोठाला म्राप ठ्वाङ्सि वाङ्जि ओम ङ्हाच्छारिह्राङ कुर्सीरि चिसि तिर्याम ह्रेङ्बा सा बुन्जि । ब्लाप्बा ह्राङ छोर्चिबा मुबा । अफिसरि सायद स्यान्दो कर्मचारीकादे खाबारि तिजिन्बा मुबा तिगाइ सल्याङबल्याङ काइ खाबारि चुजि । थे गोल्छेसे रेजि ओम माङ्ग्यार थोन्जि । ङ्यासे ब्लि ङ्ह्यामारिक्यार जेक्खे दिमरि फ्लिकदोसि निबा मुबा ।

ङ्हीरे लिच्छा दोसिन थे थेह्राङ्नोन लासि पे चाबि थोसि निजि । थेदा सेमसाल्दे अफिसला कुर्सीरि चिसि सन्तोष लाबा सेम मुबा ।

कोठाला की होलरि थेसे ह्राङ्ला चाबि जाङ्जि । चाबि वाङ्बारि आखाम्नि । ल्हानान रेम चाबि युजि तासाइ नोन म्राप आठ्वाङ्नि । थेसे तिगाइ गोबारि आखाम्नि खाराङ्लासि चुह्राङ ताजि ?

पिउन खामाहेन्से थेसे पिउनदा क्रिङ्सिकेन म्राप न्होङ्ना लाबा पाले लाजि । थेसे ज्युमङेसि पाङ्जि, ‘छार सरसे म्रापला ताला पोस्ह्युजि ।’ ह्रेच्छाक काक्राक्का तासि पिउनदा च्याजि ओम तिगाइ आगोबा ह्राङ्लासि अफिसग्याम माङ्ग्यार थोन्जि ।

चोदे योनान दिमरि दोसिमाम निबा सेम आरेमुबा । डान्बारि चुजि कादे कृतघ्न मुला चु छारिब्योन पुस्ताकादे । शिष्टाचार आसे । ङान्छे ङान्ना मुतेबा विरष्ठकादेदा खाराङ्बा डेन लामुबा । दातेनोन ङानि ङान्ना वरिष्ठकादेदा ओतेबान डेन लाला । कादे म्हेमि आउदिन पाको ताजिन्जि । खालाइ मि च्याङ्ना म्राङ्बा, खालाइ न्हाब्याङ आथेबा बिसाम खालाइ ज्यानालासि ताम पाङ्बारि आखाम्बा स्मृति कमजोर ताबाकादे मुला । कादेम डोङ्जिन्जि । दार्सेला अधिकारीकादे चुह्राङ्बा आरे ।

ग्यालामरि ब्राबाकेन लामा थेसे अठोट लाजि दारे चु अफिसदा फ्लिकदोसिमाम आच्याबा । याखारगि अनौठो ग्ला म्हान्सिमाम । खालाइसे ङ्योइसिन ख्लाजि बिसाइ नोन आनिबा सेम स्होजि ।

तासाइ नोन स्यान्दो दुइ ह्याल ताइबातेन थेदा अफिसरि दोनोन तोबाह्राङ छोर्जि । थेदा काङ्से थेदा डुइसिकेन थेरिन दोना लाजि । थे निबा आहिन, बोर्बा हिन्ना म्हान्जि थेसे । थेदा खालाइसे आङ्सिकेन बोर्बाकेन मुला अफिसरि ।

च्युइहेन्से पन्ध्र रेदोना चुह्राङ्लासि अफिसरि निजिह्राङ छोर्मुला । तासाइ थेकुनु ग्रेन घटना ताजि । ताला आदेबा घटना ताजि । थेसे सेम सोमरिनोन चुह्राङ्बा म्हान्बा आरेमुबा थेतेन चुह्राङ्बा व्यवहार ताला बिसिमाम । चोदे बेइज्जत ताला बिसिमाम । थेसे तिगा ख्याल्बा गे लाबा मुबाले ? थेदा आछोर थेसे तिगाइ ख्योल्बा गे लाबा मुला । थेह्राङ्मि थेसे म्हान्जि केवारि थेसे खाइमाइ खाजिबाइ ख्योल्बा गे लाबा आरे । खाजिबाइ ताम थेग्याम ताबारि आखाम्नि व्हा थेसे आलानि बिसाम थेसे थेला पाले फालानासे लामा ढिस्कानासे लामा ताबा बिसि ह्राङ चाङ्मा दोबा हिन्ना । थेग्याम खाजिबाइ अपराध तासाम थेला पाले स्यान्दो खालाइला थोबोरि देबाःन लासि युपिन्मुबा । अफिसरि निसि अफिसला कर्मचारीकादेतेन रेगि ताम लामा तिगा न्होङ्सेला मुस्योम ? खाल्ला निगा निसेला ले ? तासाइ थेसे चु ताम गोबारि आखाम्नि अफिसरि मुबा होमगार्ड थेन पिउनदा ल्हागाब लासि थेदा तिल्दा माङ्ग्यार तेजि ? थेदा आउदिन अपमानित ताबा छोर्जि । थेदा चोदे ल्हानान अपमानित लाबारि खाल्से याङ्ताम पिन्जि । थेकुनु थेदा डिप्रेशन ताबाह्राङ ताजि । बोल्बा खाजि । तिगा लाइ खाराङ लाइ तासि तिगाइ डान्बारि खाम्बा आरेमुबा । दिमरि योनान खासि हत्तु हैरान ताबा या काङ ललाक लुलुक तिगाइ नोन आकोबा ह्राङ छोर्बा मुबा । क्राबा सेम खाबा मुबा मुतेबा बाङ तेसि होङ्नागि । खालाइतेन ताम पाङ्बा सेम आतानि । तिक्खुरि थेदा ह्राङ याखारगि डुङ्बा कोठारि याकार मुला ह्राङ छोर्जि । कोठा दोपदोप्बा थेन तिगाइ आम्राङ्बा । कोठाला म्राप थेन झ्यालकादे नोन डुङ्बा । खानाङए तिगाइ आम्राङ्बा । बु बुन्बारि आखाम्बा । छोर्जि केवाला लिच्छाला दुइरि दोबा मुला । सोबा नोन तिल्दा तिगाला लागि ?

दिमरि चिमा थेला दुइ थाबा बिबा टेलिभिजनरि ल्होलो च्यानालरि खाबा गेताङकादे हिन्ना । न्युज च्याबारि ओते सेम आनि । तिगा च्यासे न्युज म्हुन रे नोन झगडा, सेबा, लुटपाट, मेदिबा, होन, डुइ चुह्राङ्बान ताला । खाजिबाइ दुइ ग्रेननोन घटना तामा बिसाम ल्हानान चासो पिन्सि च्याबा लामुबा न्युज ।

थेसे खाजिबाइ तामसोर स्योस्यो डोबा बानि लाबा आरेमुबा । तामसोर डोबा ओदे थेला सेमनिबा गे आहिन । छ्योइ डोबारि थेसे खाइमाइ सेम आलानि । थेदा छोर्मुबा छ्योइ डोबा दुइ बरबाद लाबा हिन्ना । छ्योइ बिबा फुर्सदला दुइरि डोबास्हे हिन्ना । थेसे खाइमाइ थेह्राङ्बा फुर्सदला दुइ याङ्बाह्राङ आछोर छ्योइ डोसि मनोरन्जन लाबारि । अफिसला पत्राचार डोबा मार्गदर्शनला छ्योइ डोबा प्राबा छोर्मुबा । हिन्बाम अफिसरि कनिष्ठ अधिकारीकादेसे क्योङ्नोन डोसि थेला सारांश थान्बा फाइलरि नोटिङला लिरि खासिन ख्लामुबा । ओदे तासाम तासिन ख्लाजि । तिल्दा डोसे ?

तियुङ नेक्युङमा हिन्मुसिम याखारगि ब्रेल्साङला ङ्योइसाङरि थे निबा मुबा । थेदुइरि थेरि थेह्राङ्बान अवकाश याङ्बा अधिकारीकादे रुङ्बा संख्यारि म्राङ्जि । ल्हानान ङोसेबा । ह्राङ्ला कार्यकालरि ल्होलो दुइ खाजिबाइ न्हा खाजिबाइ विभागरि तिक्खुरि चिबा । थे गुङ्ला याखारगि डोखेन (पढन्ते) मुबा । ङान्छे थेदा बुकवर्म बिमुबा । ‘छ्योइला बुलुङ समाजला नोन ताम’ बिसि थेला ब्याकबाइटिङ ल्हानान लामुबा । थेदा थे म्हितेन खाजिबाइ सम्बन्ध थान्बारि चासो आतानि । ङामरि मुबा थेदा थाहा आरे । ब्रेल्साङरि बिसाम थेतेन परतिबा मुबा कान चाबा दुइरि । थेसे ङ्योइबा मुबा रिटायर्ड लाइफ खाराङ्बा मुला बिसि । ह्राङ्ला देन्बा पाङ्बारि ज्याबा आछोर्नि ओम क्यार थारेङ निसि चिजि । फुर्सद आता । बिजनेश कनसर्न मुला । कोर्सि ब्राचिबा मुला । दिमम्हे ग्रेन ताबा कारण व्यस्त ताचिला ह्रापह्रुप औपचारिकतारिन । हिन्बाम थेला खाजिबाइ बिजनेश कनसर्न आरेमुबा । कोर्सि ब्राबारि नोन थेला सेम आरेमुबा । खाजिबाइ दुइरि दिमम्हेला करकाप टारतिबारि आखाम्ना जेक्खे थेन्तेन छ्याम निबा लाबा मुबा ।

ह्रोसे पाङ्जि– थेलाम डोबा थेन ब्रिबारि फुर्सद आता । गालाङलाङ ङेसि पाङ्जि – अ राइटर नेवर रिटायर । ही इज अलवेज ओन द जब, एवर बिजी ।

थेसे जबरजस्त ङेसिमाम थेला स्वीकृति उन्बा मुबा । थे जाजाकि आरिसे स्वभावला ताबासे ह्रोदा बोमोखाना लाबा थेन ह्राङ्ला ग्युइ च्याङ्ना आरेबा उन्बारि थेसे बिजि– क्युरियोसिटि किल्स द क्याट । बिमुला छ्योइला ग्युइ खोक्रो ताला । व्यवहारिक तातोला म्हि । सामाजिक तातोला । छ्योइ डोबा बिबाम याकार तासि चिबा हिन्ना, ह्रोआले आतोबा हिन्ना । आहिन ओम ? कि तिगा हिन्ना ? चोदे पाङ्सि थे गजक्क ताबा मुबा । थे ह्रो कोहोरेगि तासि थेदा च्याजि ओम खिसिक्क ङेसि घडी च्यासिकेन थे स्यान्दा ग्लारि नितोबा बिसि बिदा किन्सि निजि ।

तुयुङमा हेन्से हिन्ना थेदा ह्राङ्ला ङ्हाउ ल्हानान डान्गे म्हान्बा । बिजादुइ ह्राङ केबा ग्ला थेन थेदुइला ल्हानान ह्रोकादे । थेन्तेन ताबा थेला ह्रो, थेन्तेन क्लाङ्बा दुइ । थे आउदिन ताङ्मुबा थेह्राङ्लासि ङ्हाउ डान्मा विशेष लासि थेसे थाबा बिजादुइ । आपा आमा ज्योज्योआले नानाआङा याखारगि हराभरा दिमम्हे । थेदा याकारपनला सेम खाइमाइ आखानि । तोसोगिसे सुखमय केवा मुबा । ख्रेन्बा नाआतोनि । आपाआमासे ज्याबान लोप्खाङरि डोपुङ्जि । ब्रिबाडोबारि ज्याबा मुबा । खाइमाइ फेल आतानि । सरर डोसि जिन्ना लाजि । डोजिन्सि सरकारी गेरि ल्हागाप तासिन ख्लाजि । याखारगि डिछ्याबा केवाला दानः ताजि । स्हु नाआतोनि ।

तासाइ खानाङथामा खाजिबा ताम फेरो ताजि थाहा आरे सेमरि बिसाम निराशासे बास किन्जि ।

सायद थेदुइरि थे २३ दिङ्ला तातोला । थेसे ङ्हाच्छारेम थेदा म्राङ्बा । गिक्छा म्राङ्बारिन थे आकर्षित ताबा । तिगाइ ताम तामाहेन्से थेसे प्रोपोज लाबा हिन्ना । चेगाइ लाला ब्रेल्साङ लाबा सेम मुला बिसि । तासाइ थेसे सोझोन आङ्यान्बा मुबा । आज्याबा प्रतिक्रिया याङ्माहेन्से दिमरि खासिमाम ह्राङ्दान ऐनारि घन्टौं च्याबा मुबा । थेसे ह्राङ्दान याखारगि जेबा आकर्षक छारिब्योन म्हान्मुबा । हिन्बा नोन फुट ङ्हा, इन्च ब्रे नोबा ल्हुइ चटक्क डिक्बा तार चाङ्मा चिटिक्का परतिबा क्वान क्वान्बा । थेह्राङ्ला प्रस्तुतीरि सजग तामुबा । थे प्राङ्बो हुतिहारा आरेमुबा । ह्राङ्ला काङरि राप्बा मुला । दिमम्हे न्हाबारि खाम्ला ।

थेग्याम्से स्वीकृत आतासाइ नोन थेसे बिसाम म्लेबारि आखाम्नि । थेला मिरि चौबीस घन्टा गाचिजि । थेसे पेनोन आपेना स्टकिङ नोन लाजि । थेला सेमरि विश्वास मुबा थेला तिङ पोबारि खाम्ला बिसिमाम । दिङ गि थेला लिच्छा ल्हागतिमा हेन्से बिसाम थेसे थेला चेगाइला प्रस्ताव स्वीकार लाजि । ब्रेल्साङ योनान ताजि । धुमधामसे ब्रेल्साङ ताजि ।

ब्रेल्साङ ताबा दिङ ङ्हा न्हाङरि याखारगि कोला थेन याखारगि जामे तामाहेन्से बिसाम थेसे म्राङ्जि थेला म्रिङ थेसे म्हान्बाह्राङ्बा आरेमुबा । ल्हानाह्राङ्बा छेर्सिमाम ताम पाङ्बा, ताम नोन दाङ्से थेदा अपमानित लाबा, बोमो खासिमाम चिचिबा म्राङ्बारि चुजि थेसे ।

अफिसग्याम खाजिबाइ दुइ गाइना लासि खासाम म्रिङ्से वाला वाला मि स्होसि क्रिङ्सिकेन बिमुबा, ‘ओइ छाम रण्डा ! खाजिबा रण्डीतेन कोल्सिमाम चोदे गाइमा खाजि ? एला दिमरि खाबा दुइ चुनोन हिन्ना ?’

थे रे डान्बा मुला म्रिङसे थेला टेबलरि थान्बा मोबाइल झटारो छेप्सिमाम छाराम छुरुम लापिन्बा । टिभीर दान्नाइ आटानि । आहिन्साम टिभी नोन थिसेला मुसिम ।

थेसे गोबारि खाम्बा आरेमुबा थेला म्रिङ चोदे हिंसात्मक खाराङ्लासि ताजि ? खाजिबा कारणसे ताबा ? थेसे छोर्जि थेसे थेह्राङ्बा खाजिबाइ ख्योल्बा लाबा आरे दोसि तिल्दा पाले याङ्ला थेसे ?

ङ्यासे तासाइ खाइमा कोला थेन जामेदा ह्राङ्ला ङामरि याङ्मुबा थेसे मुतेबा म्लेमुबा । थेसे ह्राङ्ला जा जामेदा आउदिन चेगाइ लामुबा । ह्राङ्ला जा जामेरि ह्राङ्ला ज्याबा लिउ म्राङ्मुबा । ह्राङ्लान ढुक्क छोर्मुबा । ओम दोसि ह्राङ्ला म्रिङफिरि कृतज्ञ तामुबा चोदे जेबा जेबा जा जामे थेला थोप्साङरि युपिन्बासे । थेदुइरि ह्राङ्दान थुजेछे पिन्मुबा । थे सातान ताङ्मुबा । ओम थे ताण्डवदा स्योङ म्लेमुबा ।

जा जामे छार्जि, ग्रेन ताजि । जासे ब्रेल्साङ लामाहेन्से ह्राङ्ला जाम्बुलिङ स्होजि । याखारगि जेबा दिम स्होजि ओम थेला जाजा दिमम्हे थेरि थान्जि । जामे ब्रेल्साङ लासि निजि । दिमरि थेनि ङ्ही मुबा ।

वास्तवरि थेसे ह्राङ्ला अवकासला केवाफिरि डान्बा नोन आरेमुबा । थेदा रिटायर तासि दिमरि चितोसेला मुला बिबा जाजाकि नोन छोर्बा आरेमुबा । गे गे दोसि गे थेसे ओत्तेन डान्बा मुबा । ह्राङ्ला गेबिमा स्यान्दो जाम्बुलिङ डान्बान आरेमुबा । केवाफिरि आउदिन मोह थान्बा म्हि ताबासे कादेखाम्दे केवाला ङामरि ताबारि म्हाइमुबा । निराश, हताशा, नोइ, डोङ्बा थेला क्रास्यारिन आखाबा । चुह्राङ्बा ताम सेमरि बाला आदे बिबा नुररि विश्वास लामुबा थेसे । तासाइ नोन थे नासि खाइमाइ मानखाङरि दोआतोमुबा । ल्हुइ ल्हुइथाङ तामाहेन्से नाबा थेन चुग्याम केबा चिन्ता नोन आतानि थेदा । तासाइ नोन ह्राङ्ला सेम क्रोचिबा बिाम थेला माङ्ग्यार सेमसे गोबारि आखाम्नि । थेदा छोर्मुबा केवाफिरि चिन्ता लाबा आतोबा ताम हिन्ना । म्हि खात्दामान लासि सोबारि खाम्तोला । केवा मुला बिसाम मुतेबा स्हे मुला आरे बिसाम तिगाइ नोन आरे । चुरि चिन्तन लातोबा दार्शनिक ह्राङ घोरतितोबा खाजिबाइ कारण आरे । ह्राङ्से म्हान्बा छ्योगाइ । ओदे तासाम छ्योजि । तासाइ मुतेबास्हे छ्योसि नोन आछ्योबा ताम बिसाम थेसे गोबारि ल्हानान दुइ ल्हागतिबा हिन्ना । थेसे चुनोन गोबारि आखाम्बा ल्हानान तामजुुगुरि अवकाश लिच्छा तिगा लासे ह्राङ्ला रेजुगु खाराङ्लासि थासे बिबासामतेन लाबारि आखाम्बा याखारगि मुबा । हिन्बाम चुदा थेसे थेह्राङ्लासिन गोबा आरेमुबा । ङ्हाउ खाराङ्लासि मुबा लिउ नोन थेह्राङ्बान चिसेला मुला । दुइ पोबालिच्छा थेनोन आन्सार केवा वृत्ति संचालन ह्राङ्बा तामरि थेदा ओदे विश्वास आरेमुबा । हिन्बाम थेसे चुदा थेह्राङ्लासि गोबा आरेमुबा । ङ्हाउ खाराङ्बा मुबा लिउ थेह्राङ्बान चिसेला मुला । थेला लागि केवा याखारगि सरल रेखा ह्राङ्बा हिन्ना थे तिमाहेन्से थुम्देदोना गिक्खे ताला । लिरि म्राङ्बारि चुबा रेखाकादे, क्राला बाकादेरि तारछोन, खानाङए कारकोर लामा अनुभव ताबा ल्हुइला शिथिलताला आभाससे बिसाम लोङ्ना लाबा हिन्ना । खाराङ्लासि ताला ह्राङ्ला जवानीला लयरि दोबा, क्वान क्वान्मा खेप्पा आम्राङ्बा, ताम लामा ब्योन काइरि लाबा थेसे लातोबा छार ग्यारेमला नुर मुबा । खानाङ खानाङ बिसाम थेसे म्हान्बारि चुजि दुइ थेला याग्याम प्लासि निबाकेन मुला । थेसे डान्बाह्राङ्बा ताचिबा आरेमुबा । कान चामा ब्योन मुमाह्राङ दाम्सि चाबारि आखाम्ना मात्रा च्याङ्बा मुबा । फो ओदे आख्रेन्बा थेन फोख्रेन्साइ नोन ल्हाना चाबारि आखाम्बा । निद्रा च्याङ्ना ल्हागाब ताबा । आम्हेर्ना चिसि ल्हुइ आथाङ्बा ह्राङ्बा अनुभव । चु मुतेबा नुरकादेसे थेदा चिन्तारि दोना लाजि । थेसे थेला तनाब झान ल्हेना लाबा मुबा ।

माङ्ग्यार खाराङ्बा म्राङ्बा मुबा न्हाङरि थे थेह्राङ्बा आरेमुबा तासाइ चु ताम थेदा नोन थाहा आतामुबा । ह्राङ खाराङ्बा मुबा थेदा थेह्राङ्बान मुला बिबा छोर्सि थे खाराङ्बा दोबा सेम मुला थेनोन आन्सार ह्राङ्ला प्रस्तुती पिन्मुबा । चुनोन कारण थे खासरि थेला ह्रोजुगुतेनमि तिगा ह्राङ्लान ङेङगोरन्हाङरिन ओदे देबाः म्हि आरेमुबा । शिष्टाचार जेक्खे थेतेन तामुबा । तासाइ नोन थेदा स्यान्दोला मिरि ह्राङ चुह्राङ्बा मुला बिसि खाइमाइ आछोर्नि ।

अवकाश याङ्माहेन्से चुनोन कारणसे थेला याकारपन ल्हेबा मुबा । तासाइ थेसे म्हान्जि म्हि स्वभाविक लिसे स्वार्थी ताला । थे दारे बाङ्बा आरे, सरकारला सत्ता थेतेन आरे थेतासि थेला ह्रोकादे क्यारक्यार ताबा हिन्ना । थेन्ना दृष्टि चुह्राङ्लासि पोबा हिन्ना । थेला खाजिबाइ पाले आरे । थे पालेआरेबा म्हि हिन्ना । थेदा छोर्ला थेतेन स्वार्थीपन आरे । थेसे म्हान्मुबा स्यान्दोसे थेदा ङ्योइतोला थेसे स्यान्दोदा ङ्योइबा आहिन ।

रिटायर तामाहेन्से थेला फोनला स्याङ ङ्ह्याबारि ख्लाबा मुबा । फोन आङ्ह्यामा थेसे म्हान्बा मुबा फोन न्होङ्जि न्हाम । तासाइ जाँच लामा थाहा ताजि फोन ज्याबान मुबाचिम बिबा । चुह्राङ्लासि फोनला स्याङ आङ्ह्याबा सोमरे लिच्छा थेसे फोनदा झटारो छेप्बा मुबा । बोमो आम्हाबासे थिबा मोबाइलदा काङसे झाननोन नाङ्बा मुबा । थिबा मोबाइल अफिसग्याम पिन्बा मुबा थेसे ग्लुबा आहिन ।

घट्ना थाल्बा दिङ ङिस ताजि तासाइ तिनिनोन डान्बा खाला । म्हान्जि थेसे ज्याबान लाजि । बोमो दातेनोन सिबा आरेमुबा ।

तिनि स्ह्योरि थेसे ग्यालामरि खालाइ आस्याप्मा थेदा गुडमर्निङ सर बिसि खालाइसे सम्बोधन आलामा खालाइ ज्युमङेपिन्बा नोन आम्राङ्मा सेम लोङ्सि खाबा मुबा ।

टिभी च्याबारि टिभी अन लाजि । मि थेरिक्यार आनिनि । सेम कोल्चिजि । टिभीला काइसे दिक्का स्होबाह्राङ छोर्जि । अफ लापिन्जि । कोठारि मौनतासे गाप्जि । मौनता थेदा लोङ्ना छोर्ला । दिम माङ्ग्यार थोन्सि मुरिक्यार च्यापुइजि । स्ह्योरिम छ्याङ्ग ह्याल मुबा । तासाइ दाते दोसि खासुसे दिनि खाप्बा म्राङ्जि । सायद नाम ताइला ताला । नाम ताइबा मौसम मुला । हप्ता रे ङ्हाच्छा ग्रेन नाम ताइबा मुबा । टिस्टा स्योङ ल्हेसि ख्यारख्युर ल्हानान जोखिम स्होबा थेसे थेबा हिन्ना । टिस्टा स्योङ डान्मा थेसे टिस्टारि मि आक्युबा दिङ गि ताजिन्जिम । स्योङतेन थेह्राङ्बा मोहमि तिगाइ आरे । तासाइ थे जाजा मुमा टिस्टारि क्याल्बारि निबा थुमथुम डान्जि । दान्नाइ ब्योङ्बा मुबा । ह्रोकादेसे छेङ्सि तेबा डान्जि । थेदुइरि ब्योङ्बा हिन्साम थे तिगा तासेला मुसिम ? ल्हानान दिङ ङ्हाच्छा दोना चु घट्ना डान्मा सेमरि सिम्बा वाङ्मुबा । गो सिरिङ्ग तामुबा । तासाइ तिन्हाङ्गार आता, सेमरि थे लोङ्बा आखा । रोमान्चित नोन आता । तिनि नोन थेह्राङ्बा तिगाइ आतानि । थेसे डान्जि टिस्टा याखारगि मुक्ति हिन्ना, मोक्ष हिन्ना । केवादाता हिन्ना । केवा पिन्बा केवादा मोक्ष पिन्बा ।

सातानह्राङ स्ह्योला १० ङ्ह्यामा तयार ताजि । अफिस निबारि ख्लाबाम दिङछा ताजि तासाइ रुटिङ खाजिबा चिबा मुबा थेदा बोबारि थेदा गाह्रो ल्हागतिबा मुबा । थेतासि तिन्हाङ्गार अफिस आहिन अफिस निबा ताँतीदा च्याबारि निबा हिन्ना । बजार कोर्ला । थेह्राङ्बान रिटायर्डकादे बजाररि खालाइ दिनि दुचिबा ताला बिसाम खालाइचा ङोसेबा ह्रुप तासाम ताम लाबारि चुला । पेन्सनला न्होर, डिए कादे याङ्बा मेडिकल भत्ता कादे याङ्बा... । सरकारग्याम रिटायर्डला लागि खाजिबाइ छार योजना । ग्लेठिमला क्यालो तामसोरकादे । खालाइ रिटायर्ड नासिमाम अस्पताल भर्ना ताबा साङ्ग्युर । डोङ्बाला तामसोर । गुङगुङरि ताङ्बा तामकादे । जेबा छामेकादेला चर्चा । छ्याल्बा तामकादे । ङेबाला होङ्बा ।

रे थाल्सिकेन निमाहेन्से दोसि ह्राङ्ला दिमरिक्यारला दोखाङ । थे खाजिबाइ दुइरि बोकिन्मुबा तासाइ लिच्छा थेन्ना जा जामेसे ल्हाना छाबा धन सम्पत्ति, खानाङ खानाङ कोर्बारि निबा ग्रेन ताम ताबारि चुमाहेन्से दिक्का ताजि । लिच्छाला दिङ गि ताजि ताला थे थरि निबारि ख्लाबा ।

तिनि नोन म्राङ्जि थेसे तासाइ ख्योसि निजि बजाररि । ग्लागिरि निसि गिक्खे चिजि । म्हिकादेला चलहपहल ल्हानान मुबा टुरिस्ट सिजन तासि मुसिम । ङोसेबा बिमा ङोआसेबा लिकादे ल्हाना म्राङ्जि । रेला १ ङ्ह्याजि थेदा तिनि दिमरि दोसिमाम निबा सेम आतानि । खानाङ नि खानाङ नि ताचिबाह्राङ ताजि ।

ङामला एटीएम काउन्टररि निजि । तोङ्जा च्युइ तेजि ।

सिलगढी नितोबा मुला बिसि याखारगि ट्याक्सीरि क्रेजि ।

सिलगढी दार्जिलिङ कालेबुङ काकारभित्ता निबा गाडीकादे याङ्बाचिम । तिगाइ दुइ थोम तासि सिलगढीला टिकट थाजि । गाडी साँढे २ ङ्ह्यामा निला बिबाकेन मुबा तासाइ गाडी ब्रामा ३ ङ्ह्याजिन्बा म्राङ्जि घडीरि थेसे ।

दिमरि म्रिङ्जादा साङ्ग्युर पाङ्से व्हा म्हान्जि । दोसि डान्जि थेनिकादे दिमरि फेबा फेबा कोठारि म्हेर्बा लाबा ल्हामान दिङ ताजिन्बा हिन्ना । थेनि ङ्ही गुङरि ओते ताम नोन आता । थे मुसाइ आरेसाइ म्रिङजादा तिगाइ पर्वाह ताला ह्राङ आछोर्नि । न्हाङ्गार आतासाइ रेनिङमि फ्लिकदोसि खाला । ङ्योइसाम थेदुइरि पाङ्ला बिसि सेम गोना लाजि । मोबाइल फोन खाल्ती न्हाङरि युजि ।

५ ङ्ह्याबा दुइरिक्यार टिस्टा दोबा मुबा गाडी । थेरि याखारगि पेसेन्जरसे तिगाइस्हे ग्लुतोजि बिसि गाडी थेन्थान्बा मुबा । थेला तिगाइ गे आरेमुबा तासाइ थेनोन गाडीग्याम फाप्जि ।

टिस्टा स्योङ ल्हेसि ग्रेन ताबाला चिम । ह्याल च्याङ्सिकेन निबा मुबा तासाइ नोन ग्रेन टिस्टाला बुल्खु क्युइ आउदिन स्युगसे ब्योङ्बा म्राङ्खाम्बा मुबा ।

टिस्टा स्योङ झान ज्याना लासि च्याबारि थे पुलरिक्यार निजि ओम थेग्याम च्याबारि चुजि ।

गाडीसे हर्न ह्राप्सि थेदा ङ्योइबा थाहा याङ्माहेन्से थे गाडीरिक्यार खाजि । ड्राइभरदा पाङ्जि थे चुरिन चिला, सिलगुडी आनि बिसि । गाडी ङ्हाच्छा वाङ्जि ।

थे गोल्छेसे ब्रासि टिस्टा बजार निबा ग्यालामरिक्यार वाङ्जि । थेसे म्राङ्जि टिस्टा स्योङ ग्यालामलान ङामरि मुला । जाकि ल्हेजि बिसाम ग्यालाम गाप्सेला मुला ओम चु ग्यालाम ग्याम खाबानिबा लाबारि खाम्सेला आरे । थेसे टिस्टादा कोहोरेगि तासि च्याचिजि ।

ङ्यासे थाल्जिन्बा मुबा ओम ग्यालाम ठम्याप लासि गोङ्मा ल्हेबारि सजग तातोबा । टिस्टारि तोरग्याम खाबा बिजुलीला झल्याकझुल्युक म्राङ्बाकेन मुबा । दारे सायद तिगाइ दुइरि मुतेबा दोपरि ब्लुम्सेला मुला । तिगाइ म्राङ्सेला आरे ।

थेदा चु ग्ला ख्लासि निबा सेम आतानि । थेनोन टिस्टा स्योङ्ला कुनिरि चिचि म्हान्जि ।

सिम सिम ताजि । थेसे ओदे लेप्बा क्वान क्वान्बा आरेमुबा । टिस्टाग्याम सिम्बा लाबाला सिरौटोसे थेदा पुजु फुइना लाजि । तिरेम ह्राङ्ला केवादा डान्जि । या ङ्ही थुइसि खालाइदा फ्यालाबा ह्राङ, खालाइदा बिदा ह्रिबाह्राङ लाजि । देन्बारि थेला सेम शुन्य मुबा थेदुइरि । खाजिबाइ डान्बा सामतेन खाबा आरेमुबा । थेनोन या ङ्ही दुइबा लिरि थेसे टिस्टा स्योङरि फाल छेप्जि ।

भारत ।

(छिगला अर्थः लुङ– श्रृंखला, चेमो– प्रेमी, म्याम्बा– सजावट, चाङ्मा– सफा, ब्रेबा– गिज्याउनु, हाप्पा– ओगट्नु, पे– नक्कल/डुब्लिकेट, साङ्बा– सरसफाइ, देबाः– सजिलो, दानः– आधार, थोप्साङ– भाग्य, नोइ– रोग, नासि– थला परेर, मानखाङ– अस्पताल, नाबा– बिरामी, ल्हुइथाङ– स्वास्थ्य, सामतेन– विचार, दाम्बा– रुच्नु, दुचिबा– ताप्नु, ख्योबा– छल्नु, स्युग– बेग, सिम– चिसो, सामतेन– विचार, नुब्बा– अवशन/अन्त्य)

दोःबा : यकिना अगाध